ပုဒ္မ - ၁ အမည္
ဤဥပေဒကို ၂၀၁၁ခုႏွစ္ေၿမယာ ဂရန္ခ်ထားေပးေရး ဥပေဒ ဟုေခၚတြင္ေစရမည္ ။
ပုဒ္မ - ၂ အာဏာတည္ေသာအက်ယ္အ၀န္း
ဤဥပေဒသည္ ၿပည္ေထာင္စုၿမန္မာႏိုင္ငံေတာ္တစ္၀န္းလံုးႏွင့္သက္ဆိုင္ေစရမည္ ။
ပုဒ္မ - အဓိပၸါယ္ရွင္းလင္းေဖာ္ၿပခ်က္မ်ား
(က) လယ္ယာေၿမဆိုသည္မွာ - လယ္ ၊ ယာ ၊ ကိုင္း ၊ ကၽြန္း ၊ ဥယ်ာဥ္ၿခံ ၊ ေၿမလြတ္ေၿမရိုင္း၊
ေရနက္ကြင္း၊ စားက်က္ေၿမ ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ စိုက္ပ်ိဳးေမြးၿမဴေရးၿဖင့္ အသက္ေမြး ၀မ္းေႀကာင္း ၿပဳလုပ္ႏိုင္ေသာ ေၿမမ်ားကို ဆိုလိုသည္။
(ခ) စက္မႈေၿမ ဆိုသည္မွာ စက္ရံုအလုပ္ရံု တည္ေထာင္ရန္ရည္ရြယ္သတ္မွတ္ထားေသာ သို႔တည္းမဟုတ္ စက္ရံုအလုပ္ရံု ထူေထာင္ လုပ္ကိုင္ဆဲ ၿဖစ္ေသာ ေၿမယာကို ဆိုလို သည္ ။
(ဂ) လက္ငုတ္လုပ္ကိုင္သူ ဆိုသည္မွာ - ဤဥပေဒ အာဏာမတည္မီ ကာလအ တြင္း ႏိုင္ငံ ေတာ္မွအ သိအမွတ္ၿပဳ သက္ေသအေထာက္အထားတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးလက္ကိုင္ရွိသူ -
ဥပမာ (ဗယက)ပံုစံ ၊ လန(၃၉) စသည္ တမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္လုပ္ကိုင္သူကို ဆိုလိုသည္ ။
(ဃ) က်ဴးေက်ာ္သူ ဆိုသည္မွာ - ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေၿခခံဥပေဒႏွင့္အညီ ေပၚေပါက္ လာေသာ အစိုးရသစ္အာဏာလႊဲ ေၿပာင္းလက္ခံၿခင္းမၿပဳလုပ္ရေသးေသာကာလအထိ ပုဒ္မ(၃) ပုဒ္မခြဲ (က) ပါလယ္ယာေၿမအဓိပ္ၸါယ္ဖြင့္ဆိုသတ္မွတ္ခ်က္ႏွင့္အညီ ေပၚေပါက္ ေနေသာ ေၿမယာေပၚတြင္ သက္ေသ ခံ အေထာက္အထား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး မရွိဘဲ က်ဴးေက်ာ္ ေနထိုင္လုပ္ကိုင္သူကို ဆိုလို သည္ ။
(င) တင္ကူးႀကံရြယ္သူ ဆိုသည္မွာ - ပုဒ္မ(၃) ပုဒ္မခြဲ (က) ပါလယ္ယာေၿမအဓိပ္ၸါယ္ဖြင့္ဆို သတ္မွတ္ခ်က္ႏွင့္ အညီ ေပၚေပါက္ ေနေသာ ေၿမယာေပၚတြင္ သက္ေသခံ အေထာက္ အထား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး မရွိဘဲ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေၿခခံဥပေဒ ႏွင့္ အညီ ေပၚေပါက္ လာေသာ အစိုးရသစ္ အာဏာ လႊဲေၿပာင္းလက္ခံၿခင္းၿပဳလုပ္ၿပီးေနာက္ပိုင္းမွ က်ဴးေက်ာ္ ေနထိုင္လုပ္ကိုင္ သူကိုဆိုလို သည္ ။
(စ) ပူးေပါင္းႀကံရြယ္သူ - ဆိုသည္မွာ ဤဥပေဒအာဏာမတည္မီကာလတြင္တည္ရွိခဲ့ေသာ လုပ္ကိုင္ခြင့္အဆင့္(လက္ငုတ္ ၊ က်ဴးေက်ာ္သူ ၊တင္ကူးႀကံရြယ္သူ) စေသာ အေၿခအေန မ်ားကို ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲရန္ၾကံစီအားထုတ္လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ နည္းလမ္း တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးၿဖင့္ ပူးေပါင္းပါ၀င္ သူကိုဆိုလိုသည္ ။
(ဆ) အၿငင္းပြါးဆဲဆိုသည္မွာ - ဤဥပေဒအာဏာတည္သည့္အခ်ိန္ထိ တရားရံုးတစ္ခုခုတြင္ လုပ္ကိုင္ခြင့္ ဆိုင္ရာ အၿငင္းပြါးမႈ ၿဖစ္ေပၚေနဆဲေၿမယာကိုဆိုလိုသည္ ။
(ဇ) ေၿမယာအမႈအခင္းဘုတ္အဖြဲ႕ ဆိုသည္မွာ - ဤဥပေဒအရ ေၿမယာလုပ္ကိုင္ခြင့္အဆင့္ (လက္ငုတ္၊က်ဴးေက်ာ္သူ၊တင္ ကူးႀကံရြယ္သူ) ႏွင့္ အၿငင္းပြါးဆဲ အမႈအခင္းမ်ားအတြက္ ဆံုးၿဖတ္ရန္ အထူးဖြဲ႕စည္းထားေသာ အဖြဲ႕ကို ဆိုလိုသည္ ။
(စ်) တိုင္းရင္းသားဆိုသည္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္မွတရား၀င္အသိအမွတ္ၿပဳထားေသာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳး (၁၃၅)မ်ိဳးကို ဆိုလိုသည္ ။
(ည) တိုင္းရင္းသားမဟုတ္သူ ႏိုင္ငံသား ဆိုသည္မွာ - ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကဒ္ၿပားကိုင္ေဆာင္ ထားေသာ္ လည္း ႏိုင္ငံေတာ္မွအသိ အမွတ္ၿပဳ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး ( ၁၃၅ ) မ်ိဳးတြင္ မပါ၀င္သူကိုဆိုလိုသည္ ။
(ဋ) ႏိုင္ငံၿခားသားဆိုသည္မွာ - လူမ်ိဳးကို အေၿခခံခြဲၿခားမည္မဟုတ္ ဘဲ ႏိုင္ငံၿခားတိုင္းၿပည္တစ္ ခုခု၏ ႏိုင္ငံသား အသိအမွတ္ၿပဳ လက္မွတ္ကိုကိုင္ေဆာင္ဆဲၿဖစ္ၿပီးၿပည္ေထာင္ စုၿမန္မာႏိုင္ငံသားအသိအမွတ္ၿပဳ သက္ေသခံကတ္ ၿပားကိုင္ေဆာင္ခြင့္ မရွိသူကိုဆိုလို သည္ ။
(ဌ) အိမ္ေထာင္စု၀င္ ႏိုင္ငံၿခားသား - ဆိုသည္မွာ ၿပည္ေထာင္စုၿမန္မာ ႏိုင္ငံသား အသိ အမွတ္ၿပဳ သက္ေသခံကဒ္ၿပားကိုင္ ေဆာင္ထား ၿခင္းမရွိေသာ္လည္း ၿပည္ေထာင္စုၿမန္မာ ႏိုင္ငံသား အသိအမွတ္ ၿပဳသက္ေသခံလက္မွတ္ ကိုင္ေဆာင္ ထားသူ တစ္ဦးဦး၏ ဇနီး/လင္/ သား/သမီး/ ေယာက္ၡမ/သားမက္/ေခၽြးမ- စေသာ အၿခားဥပေဒအရ အေမြဆက္ခံပိုင္ခြင့္ရွိသူ တစ္ဦးဦး ကိုဆိုလိုသည္ ။
(ဍ) ေၿမယာ အေမြဆက္ခံခြင့္ရွိသူ ဆိုသည္မွာ - ဤဥပေဒအရ ေၿမယာအေမြဆက္ခံခြင့္ရွိသူကို ဆိုလိုသည္။
ပုဒ္မ - ၄ ဂရန္ထုတ္ေပးၿခင္း
ဤဥပေဒပါ အၿခားအခ်က္အလက္မ်ား ႏွင့္ မဆန္႔က်င္လွ်င္ ႏိုင္ငံပိုင္ေၿမယာေပၚ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ ရြက္လွ်က္ရွိေနေသာ ပုဂိ္ၢဳလ္မ်ားအား ေအာက္ပါအတိုင္း အစိုးရမွ (ေၿမငွားစာခ်ဳပ္) ဂရန္ ကို ထုတ္ေပးရမည္။
(က) ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ (ဂ) ပါ လက္ငုတ္လုပ္ကိုင္သူၿဖစ္ၿပီး ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ(စ်)/ပုဒ္မခြဲ(ည) တို႔ႏွင့္ကိုက္ညီသူၿဖစ္လွ်င္ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေၿမဂရန္ အသိအမွတ္ၿပဳ ၀န္ထမ္းခ အၿဖစ္ တစ္ဧကလွ်င္ က်ပ္ေငြ ၅၀၀၀ ေပးေဆာင္ၿပီး ေၿမယာဂရန္ရယူခြင့္ရွိေစရမည္ ။
(ခ) ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ (ဃ) ပါ က်ဴးေက်ာ္သူၿဖစ္ၿပီး ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ(စ်)/ပုဒ္မခြဲ(ည) တို႔ႏွင့္ ကိုက္ညီသူၿဖစ္လွ်င္ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေၿမဂရန္အသိအမွတ္ၿပဳ၀န္ထမ္းခ အၿဖစ္ တစ္ဧကလွ်င္
က်ပ္ေငြ ၂၀၀၀၀ ေပးေဆာင္ၿပီး ေၿမယာဂရန္ရယူခြင့္ရွိေစရမည္ ။
(ဂ) ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ (င) ပါ တင္ကူးႀကံရြယ္ေၿမယာရယူသူၿဖစ္ပါက ေၿမယာဂရန္ရယူခြင့္မရွိ ေစရ ။
(ဃ) လုပ္ကိုင္ခြင့္ အၿငင္းပြါးဆဲအမႈမ်ိဳးၿဖစ္ပါက ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ ဆံုးၿဖတ္ခ်က္အရ လုပ္ကိုင္ ခြင့္ရရွိသူကိုသာ ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပးရမည္ ။ တိုင္းေဒသႀကီး(သို႔မဟုတ္)ၿပည္နယ္ ေၿမယာ ဘုတ္အဖြဲ႕၏ ေနာက္ဆံုး အဆံုးအၿဖတ္သည္ အၿပီးအၿပတ္ၿဖစ္ေစရမည္ ။
(င) ဤဥပေဒအရစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုအငွားခ်ထားေပးေသာ ေၿမယာဂရန္ကို တည္ဆဲ အၿခား ဥပေဒတို႔ႏွင့္ အညီလက္၀ယ္ထားရွိသူသာ အဆိုပါ ေၿမယာကို စီမံ လုပ္ကိုင္ ခြင့္/အက်ိဳး ခံစားခြင့္ ရရွိေစ ရမည္ ။
ပုဒ္မ - ၅ လက္လႊဲလက္ေၿပာင္းၿခင္း
ဤဥပေဒအရထုတ္ေပးထားေသာ ေၿမငွားစာခ်ဳပ္ ႏွင့္ ဂရန္ေပါက္ေၿမယာကို တည္ဆဲအၿခား ဥပေဒမ်ားႏွင့္ မဆန္႔က်င္လ်င္ လက္လႊဲ လက္ေၿပာင္းခြင့္ ၊ ေရာင္း၀ယ္ခြင့္ ၊ ေပါင္ႏွံခြင့္ ၊ အငွားခ်ထားခြင့္ ၿပဳလုပ္ႏိုင္ေစရမည္ ။
ပုဒ္မ - ၆ သိမ္းယူၿခင္း
အမ်ားၿပည္သူအက်ိဳးအတြက္ နည္းလမ္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးၿဖင့္ အသံုးခ်ရန္ သင့္ေတာ္သည္ဟု တိုင္းေဒသႀကီး (သို႔မဟုတ္)ၿပည္နယ္အစိုးရကဆံုးၿဖတ္လွ်င္ ထိုက္တန္ေသာေလ်ာ္ေႀကး ေပး၍ သိမ္းဆည္း အသံုးခ်ခြင့္ ရွိေစရမည္ ။ ထိုက္တန္ေသာေလ်ာ္ေႀကးႏွင့္ပတ္သက္ေသာ အၿငင္းပြါးမႈကို ၿပည္ေထာင္စုအစိုးရက ႀကား၀င္ညိႇႏိႈင္း ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိေစရမည္ ။
ပုဒ္မ - ၇ ေၿမအမ်ိဳးအစားသတ္မွတ္ၿခင္း
ဤဥပေဒအရ ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပးရန္ ေၿမၿပင္အေနအထားႏွင့္ ထုတ္ကုန္အလိုက္ ေၿမအမ်ိဳး အစားမ်ား ကို သတ္မွတ္လိုက္သည္ ။
(က) ေၿမညီကြင္းၿပင္သီးႏွံအမ်ိဳးစားစိုက္ပ်ိဳးေၿမ -
(၁) ေၿမညီကြင္းၿပင္သီးႏွံအမ်ိဳးစားစိုက္ပ်ိဳးေၿမဆိုသည္မွာ စပါး၊ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ဂ်ံဳ၊ေၿပာင္း၊ ႏွမ္း၊၀ါ၊ႀကံ ႏွင့္ အၿမစ္ပုပ္ေဆြးလြယ္ၿပီး သီးႏွံထြက္ရန္ အႀကာဆံုးအခ်ိန္ ကာလအားၿဖင့္ တစ္ႏွစ္ထက္မပိုေသာ သီးႏွံစိုက္ပ်ိဳးရာေၿမၿဖစ္ ၿခင္း ။
(၂) အၿပန္႔က်ယ္ကြင္းၿပင္တြင္ တစ္ဆက္တစ္စပ္တည္း ကပ္လွ်က္ တည္ရွိ စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ေသာ သီးႏွံ အမ်ိဳးအစားစိုက္ပ်ိဳးရာေၿမၿဖစ္ၿခင္း ။
(၃) ေရနက္ကြင္းႏွင့္ ငါးစပါးတြဲစပ္ေၿမ ၿဖစ္ၿခင္း
(ခ) ေၿမညီေၿမသားႏွင့္ဆက္စပ္ေရသြယ္ေၿမာင္းအသံုးၿပဳသီးႏွံအမ်ိဳးအစားစိုက္ပ်ိဳးေၿမ
(၁) သီးႏွံထြက္ရန္ အခ်ိန္ကာလအနည္းဆံုးတစ္ႏွစ္ၿဖစ္ၿပီးထပ္မံ စိုက္ပ်ိဳး ရန္ မလို ဘဲ တစ္ႏွစ္ထက္ပိုမိုၿပီး ဆြတ္ခူးရိတ္သိမ္းႏိုင္ေသာသီးႏွံအမ်ိဳးအစား စိုက္ပ်ိဳးေၿမ ၿဖစ္ၿခင္း ။
(၂) ေၿမသားေၿမေဘာင္ၿပဳလုပ္ၿခင္းၿဖင့္ေၿမၿပင္အေနအထားကို ကာလတာရွည္ အတြက္ ၿပဳၿပင္ ေၿပာင္းလဲၿပီးစိုက္ပ်ိဳးရေသာ သီးႏွံ အမ်ိဳး အစားစိုက္ပ်ိဳး ေၿမၿဖစ္ၿခင္း ။
(ဂ) ႏွစ္ရွည္ပင္စိုက္ပ်ိဳးေၿမ
(၁) စိုက္ပ်ိဳးၿပီး အနည္းဆံုး (သံုးႏွစ္) ေက်ာ္မွ စတင္ ရိတ္သိမ္းခူးဆြတ္ ႏိုင္ေသာ သီးႏွံအမ်ိဳးအစားစိုက္ပ်ိဳးေၿမၿဖစ္ၿခင္း ။
(၂) ပုဂ္ၢလိကသစ္ေတာစိုက္ခင္းေၿမ ၿဖစ္ၿခင္း ။
(ဃ) ေမြးၿမဴေရးေၿမ
(၁) ေလွာင္အိမ္စနစ္ၿဖင့္ ေမြးၿမဴထုတ္လုပ္ေသာ ေမြးၿမဴေရးလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ သည့္ေၿမယာ ၿဖစ္ၿခင္း
(၂) လႊတ္ေက်ာင္းစားက်က္စနစ္ၿဖင့္ ေမြးၿမဴေရးလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ေသာေၿမယာ ၿဖစ္ၿခင္း
(င) စက္မႈေၿမ
ကုန္ႀကမ္းပစ္ၥည္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးသို႔တည္းမဟုတ္အမ်ိဳးအမည္မ်ားစြာမွ ကုန္ပစ္ၥည္း အမ်ိဳးစားသစ္ တစ္ခု အဆင့္တိုးတက္ၿပဳၿပင္ထုတ္လုပ္ေသာ လုပ္ငန္း ေၿမအမ်ိဳးအစား ၿဖစ္ၿခင္း -
စေသာ ေၿမအမ်ိဳးအစားမ်ားကို ဤဥပေဒအာဏာတည္သည့္ေန႔မွစတင္၍ သတ္မွတ္ ၿပဌာန္း လိုက္သည္ ။
ပုဒ္မ - ၈ ေၿမႏုကၽြန္း
ဤဥပေဒအရ ဂရန္ထုတ္ေပးၿပီးေနာက္ပိုင္း အခ်ိန္အခါအေလ်ာက္ ေပၚေပါက္လာေသာ ေၿမႏုကၽြန္း၊ ကၽြန္းေမ်ာ ေၿမ မ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ ၿပည္နယ္ အစိုးရ၏ စီမံခန္႔ခြဲခြင့္ႏွင့္ သက္ဆိုင္ေစရမည္ ။
ပုဒ္မ - ၉ ေၿမအမ်ိဳးအစားေၿပာင္းလဲအသံုးၿပဳခြင့္သတ္မွတ္ၿခင္း
(က) ပုဒ္မ(၇) ပါ သတ္မွတ္ၿပဌာန္းထားေသာ ေၿမအမ်ိဳးအစားမ်ားကို တစ္ခုမွ တစ္ခုသို႕ ေၿပာင္းလဲအသံုးၿပဳၿခင္းကို ပံုမွန္အားၿဖင့္တားၿမစ္သည္ ။
(ခ) ပုဒ္မ(၇) ပါ သတ္မွတ္ၿပဌာန္းထားေသာ ေၿမအမ်ိဳးအစားမ်ားကို တစ္ခုမွ တစ္ခုသို႕ ေၿပာင္းလဲအသံုးၿပဳလိုလွ်င္ တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ ၿပည္နယ္အစိုးရ ၏ခြင့္ၿပဳခ်က္ ရယူရန္ လိုအပ္သည္ ။
ပုဒ္မ - ၁၀ စိုက္ပ်ိဳးသီးႏွံလြတ္လပ္စြာေရြးခ်ယ္ခြင့္
ၿပဌာန္းသတ္မွတ္ၿခင္း
(က) ေဖာ္ၿပပါ ေၿမၿပင္အေနအထား / ေၿမအမ်ိဳးအစားကို တစ္ခုမွတစ္ခုသို႔ ၿပဳၿပင္ ေၿပာင္းလဲၿခင္း ၿပဳလုပ္ရန္မလိုပါက မိမိတို႔ လက္ကိုင္ထားခြင့္ရရွိေသာ ဂရန္ ေပါက္ေၿမယာေပၚတြင္မိမိတို႔ႀကိဳက္ ႏွစ္သက္ရာသီးႏွံအမ်ိဳးအစားကို ေရြးခ်ယ္စိုက္ပ်ိဳးခြင့္ရရွိေစ ရမည္ ။
(ခ) ပုဒ္မခြဲ(က)ႏွင့္ညီညြတ္ေနသမွ်ကာလပတ္လံုး စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ သူတို႕၏ေရြး ခ်ယ္ စိုက္ပ်ိဳးမႈကိုမည္သည့္အဖြဲ႕အစည္းလူပုဂ္ၢိဳလ္တို႔မွ ဟန္႔တားေႏွာက္ယွက္ၿခင္းမၿပဳရ။
ပုဒ္မ - ၁၁ တစ္ဦးတည္းပိုင္ ဧရိယာကန္႔သတ္ထိန္းခ်ဳပ္ၿခင္း
(က) လူပုဂ္ၢိဳလ္တစ္ဦးတစ္ေယာက္သည္ တိုင္းေဒသႀကီး (သို႔မဟုတ္)ၿပည္နယ္တစ္ခု အတြင္းတြင္ မိမိ ပိုင္ဆိုင္ မႈအေနၿဖင့္ မည္သည့္ေၿမအမ်ိဳးအစားမဆို စုစုေပါင္း ဧရိယာ ဧက (၅၀၀၀) ထက္ပိုမို ပိုင္ဆိုင္ခြင့္မရွိေစရ ။
(ခ) လူပုဂ္ၢိဳလ္တစ္ဦးတစ္ေယာက္သည္ ၿပည္ေထာင္စုနယ္ေၿမ အတြင္းတြင္ မိမိပိုင္ဆိုင္ မႈ အေနၿဖင့္ မည္သည့္ေၿမအမ်ိဳး အစား မဆို စုစုေပါင္း ဧရိယာ ဧက (၁၀၀၀၀)ထက္ပိုမို ပိုင္ဆိုင္ခြင့္မရွိေစရ။
(ဂ) အမ်ားဆိုင္ကုမ္ၸဏီမ်ားဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား ႏွင့္အညီေပၚေပါက္ လုပ္ကိုင္သည့္အမ်ားဆိုင္ကုမ္ၸဏီတစ္ခုသည္ တိုင္းေဒသႀကီး သို႕မဟုတ္ ၿပည္နယ္ တစ္ခုအတြင္းတြင္ကုမ္ၸဏီပိုင္ ဆိုင္မႈအေနၿဖင့္ မည္သည့္ေၿမအမ်ိဳး အစား မဆိုစုစုေပါင္းဧရိယာဧက( ၅၀၀၀၀ )ထက္ပိုမို ပိုင္ဆိုင္ခြင့္မရွိေစရ ။
(ဃ) အမ်ားဆိုင္ကုမ္ၸဏီမ်ားဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား ႏွင့္အညီေပၚေပါက္လုပ္ကိုင္သည့္ အမ်ားဆိုင္ကုမ္ၸဏီတစ္ခုသည္ ၿပည္ေထာင္စုနယ္ေၿမ အတြင္းတြင္ ကုမ္ၸဏီပိုင္ ဆိုင္မႈ အေနၿဖင့္ မည္သည့္ေၿမအမ်ိဳးအစားမဆိုစုစုေပါင္းဧရိယာ
ဧက ( ၁၀၀၀၀၀၀ ) ထက္ပိုမို ပိုင္ဆိုင္ခြင့္မရွိေစရ ။
မွတ္ခ်က္။ ေၿမဧရိယာ အနည္းအမ်ားကို ဆင္ၿခင္ဆံုးၿဖတ္ပါရန္ ။
ပုဒ္မ - ၁၂ ၿပည္ေထာင္စုနယ္ေၿမနယ္စပ္ေၿမယာစီမံခန္႔ခြဲၿခင္း
ႏိုင္ငံေတာ္၏ အခ်ဳပ္အၿခာအာဏာကို ထိပါးေစႏိုင္ေသာ နယ္စပ္ေဒသ မ်ားရွိ နယ္ၿခားမ်ဥ္းမွ (၁၀) မိုင္အတြင္းရွိ ေၿမယာမ်ားအား လံုးအတြက္ ၿပည္ေထာင္စုအစိုးရမွ လိုအပ္သလို စီမံခန္႔ခြဲခြင့္ရွိေစရမည္ ။
မွတ္ခ်က္ ။ နယ္စပ္စည္းမ်ဥ္းမွအကြာအေ၀းအနည္းအမ်ားကို ဆင္ၿခင္စဥ္းစားပါရန္
ပုဒ္မ - ၁၃ ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ - ဖြဲ႕စည္းၿခင္း
(က) ဤဥပေဒအရဖြဲ႕စည္းေပၚေပါက္လာေသာ ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကိုေအာက္ပါအတိုင္း ဖြဲ႕စည္းရမည္ ။
(၁) ရပ္/ေက်း ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕
( ၁ / ၁ ) ရပ္/ေက်းေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကိုေအာက္ပါပုဂ္ၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ဖြဲ႕စည္းရမည္ ။
- သက္ဆိုင္ရာ ရပ္/ေက်းအတြင္း အနည္းဆံုး(၅)ႏွစ္ ေနထိုင္ခဲ့သူအရပ္သား (၁၅) ဦး
- သက္ဆိုင္ရာ ရပ္/ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ မွအဖြဲ႕၀င္ (၁) ဦး
( ၁ / ၂ )ရပ္/ေက်းေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏တာ၀န္
- ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကို ကူညီေဆာင္ရြက္ရန္
(၂) ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕
( ၂ / ၁ ) ၿမိဳ႔နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကိုေအာက္ပါပုဂ္ၢိဳလ္မ်ားၿဖင့္ဖြဲ႕စည္းရမည္ ။
- ၿမိဳ႕နယ္ေၿမစာရင္းဦးစီးဌာန အားလံုး ( ၿမိဳ႕နယ္အင္အား / အားလံုး )
- ၿမိဳ႕နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕၀င္ (၃) ဦး
- ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ တရားသူႀကီး (၁) ဦး
- ၿမိဳ႕နယ္ စိုက္ပ်ိဳးေရးဌာန ( အင္အား အားလံုး )
- ရပ္ေက်းေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၀င္အားလံုး
(၂ / ၁ )ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏တာ၀န္
- ၿမိဳ႕နယ္တြင္းရွိ ေၿမယာမ်ားကို တိုင္းတာၿခင္း ၊ ဤဥပေဒပါ ပုဒ္မ ( ၇ ) ႏွင့္အညီ ေၿမအမ်ိဳးအစားသတ္မွတ္ၿခင္း ၊
- ဤဥပေဒပါ ပုဒ္မ ၄ ႏွင့္အညီ ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပးၿခင္း
- ေၿမယာလုပ္ကိုင္ခြင့္ အၿငင္းပြါးဆဲအမႈအခင္းမ်ားကို အၿပီးသတ္ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ခ်ၿခင္း
မွတ္ခ်က္ အဖြဲ႕၀င္အေရအတြက္ ကို ေတာေတာင္ ၿမစ္ေခ်ာင္း ေနရာေဒသ အလိုက္ အနည္းအမ်ား ဆင္ၿခင္ ဆံုးၿဖတ္ပါရန္ ။
(၃) တိုင္းေဒသႀကီးသို႕မဟုတ္ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕
( ၃ / ၁ ) တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကို ေအာက္ပါပုဂ္ၢိဳလ္မ်ား ႏွင့္ဖြဲ႕ စည္းရမည္
- တိုင္းေဒသႀကီးသို႔ၿပည္နယ္ ေၿမစာရင္းဦးစီးဌာန ( အင္အား အားလံုး )
- တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ၿပည္နယ္ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ဆည္ေၿမာင္း၀န္ႀကီး
- တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ၿပည္နယ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္မွသင့္ေတာ္သည္ဟုသတ္မွတ္ ခန္႔အပ္ေစလႊတ္ ေသာ ပုဂ္ၢိဳလ္ (၅) ဦး
( ၃ /၂ ) တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ လုပ္ငန္းတာ၀န္
- ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို စစ္ေဆးၿခင္း
- ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ စီစဥ္ဆံုးၿဖတ္ခ်က္မ်ားကို အတည္ၿပဳေပးၿခင္း
- ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ကို ၿပင္ဆင္ခ်က္ေလွ်ာက္ထားေသာ အမႈအခင္းမ်ားကို စစ္ေဆးဆံုးၿဖတ္ၿခင္း
( ၃ / ၃ ) တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ အာဏာ
- တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ အဆံုးအၿဖတ္သည္ ေနာက္ဆံုးအၿပီး သတ္အဆံုးအၿဖတ္ၿဖစ္ေစရ
မည္ ။
(၄) ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕မ်ား၏သက္တမ္း
- ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕အားလံုး၏သက္တမ္းသည္ ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပးေသာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားၿပီး ၿပတ္ေသာ ၿပည္နယ္အလိုက္ ၿပီးၿပတ္ဖ်က္သိမ္းေစရမည္ ။
- တိုင္းေဒသႀကီး သို႕မဟုတ္ ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕မွ မိမိတို႔လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားၿပီး ဆံုးေႀကာင္းေႀကညာၿပီးသည္ႏွင့္တၿပိဳင္နက္ ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕အဆင့္ဆင့္ကို ဖ်က္သိမ္း ရမည္ ။
- ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပးၿပီးေနာက္ပိုင္း ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ဖ်က္သိမ္းၿပီးမွ ေပၚေပါက္ လာေသာေၿမယာအၿငင္းပြါး မႈမ်ားကို ဤဥပေဒႏွင့္အညီ တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးၿပီး တရားမေႀကာင္းအရသာ စီရင္ဆံုးၿဖတ္ေစရမည္ ။
ပုဒ္မ - ၁၄ ေၿမယာအေမြလႊဲေၿပာင္းခြင့္သတ္မွတ္ၿပဌာန္းၿခင္း
(က) ဤဥပေဒအရ ပုဒ္မ (၃) - ပုဒ္မခြဲ (စ်)/ပုဒ္မခြဲ(ည) တို႔ ႏွင့္ကိုက္ညီပါက ေၿမယာကို အေမြဆက္ခံခြင့္ရွိေစရမည္ ။
(ခ) ဤဥပေဒအရ ပုဒ္မ (၃) - ပုဒ္မခြဲ (ဋ) အရ ႏိုင္ငံၿခားသားၿဖစ္ပါက ေၿမယာကို အေမြဆက္ခံခြင့္ မရွိေစရမည္ ။
(ဂ) အၿခားေရႊ႕ေၿပာင္းႏိုင္ေသာ ပစ္ၥည္း ဆိုင္ရာအေမြခံခြင့္ ဥပေဒမ်ားက မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူ ဤဥပေဒအရ ပုဒ္မ(၃) ပုဒ္မခြဲ (ဌ) အရ အိမ္ေထာင္သားစုတြင္ပါ၀င္ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံၿခားသား အၿဖစ္ရပ္တည္ေနပါက ေၿမယာကို အေမြဆက္ခံခြင့္မရွိေစ
ရ ။
ပုဒ္မ - ၁၅ ၿပစ္မႈ ႏွင့္ ၿပစ္ဒဏ္မ်ား
ဤဥပေဒအရ ၿပဌာန္းခ်က္မ်ားႏွင့္ကိုက္ညီမႈမရွိပါက ေအာက္ပါအတိုင္း ၿပစ္ဒဏ္ သတ္မွတ္ရ မည္ ။
(က) ပုဒ္မ (၃) ပုဒ္မခြဲ (စ) အရ ေၿမယာလုပ္ကိုင္ခြင့္အဆင့္ကို အထင္အၿမင္လြဲမွား ဆံုးၿဖတ္ ေအာင္ ပူးေပါင္းပါ၀င္ႀကံစည္သူကို ေထာင္ဒဏ္ (၆)လ သို႔မဟုတ္ ေငြဒဏ္ က်ပ္ ၅၀၀၀၀၀ သို႔မဟုတ္ ၿပစ္ဒဏ္ ႏွစ္ရပ္လံုးက်ခံေစရမည္ ။
(ခ) ပုဒ္မ (၃) ပုဒ္မခြဲ (စ) အရ ေၿမယာလုပ္ကိုင္ခြင့္အဆင့္ကို အထင္အၿမင္လြဲမွား ဆံုးၿဖတ္မႈေပၚေပါက္ပါက နစ္နာသူအားၿပန္လည္ လႊဲေၿပာင္းေပးအပ္ရမည္ၿဖစ္ၿပီး နစ္နာသူ မေပၚေပါက္ပါက ႏိုင္ငံေတာ္က ၿပန္လည္သိမ္းဆည္းၿပီး ေလလံတင္ေရာင္းခ်ရ
မည္ ။
(ဂ) ဤဥပေဒပါ ပုဒ္မ (၆) အရ ႏိုင္ငံေတာ္မွ အမ်ားၿပည္သူအက်ိဳးအတြက္ ဥပေဒႏွင့္အညီ ထိုက္တန္ေသာေလ်ာ္ေႀကးေပးေခ်ၿပီး ၿပန္လည္သိမ္းဆည္း ေနရာခ်ထားၿခင္းကို ဟန္႔တားေႏွာက္ယွက္ပါက (၆)လအထိေထာင္ဒဏ္ၿဖစ္ေစ ေငြက်ပ္ ၅၀၀၀၀ ထက္မပိုေသာ ေငြဒဏ္ၿဖစ္ေစ ၿပစ္ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လံုးၿဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္ ။
(ဃ) ဤဥပေဒပါ ပုဒ္မ(၈)ႏွင့္ မညီညြတ္ဘဲေၿမအမ်ိဳးအစားေၿပာင္းလဲ သံုးစြဲေႀကာင္းေပၚေပါက္ ပါက မူလေၿမအမ်ိဳးအစားသို႕ ၿပန္လည္ေရာက္ရွိေအာင္ (၆)လအတြင္း ဖန္တီးၿပဳၿပင္ေစၿခင္း သို႕တည္းမဟုတ္ ေၿမယာကိုသိမ္းဆည္းၿခင္း ၿပစ္ဒဏ္ကို ခ်မွတ္ရမည္ ။
(င) ဤဥပေဒ အရ ပုဒ္မ (၉)ႏွင့္အညီ ေၿမယာေပၚတြင္ စိုက္ပ်ိဳးသီးႏွံလြတ္လပ္စြာ စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ၿခင္းအား တားဆီးေႏွာက္ ယွက္ရန္ နည္းလမ္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးၿဖင့္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္သူကို ေထာင္ဒဏ္ (၂) ႏွစ္က်ခံေစရမည္ ။
(စ) ဤဥပေဒပါ ပုဒ္မ (၁၀) အရ တစ္ဦးတည္းပိုင္ဧရိယာကန္႔သတ္ထိန္းခ်ဳပ္ၿခင္း ကိုေဖာက္ ဖ်က္က်ဴးလြန္ေႀကာင္းစစ္ေဆး ေတြ႕ရွိပါက ေက်ာ္လြန္ေသာ ေၿမဧရိယာကို ႏိုင္ငံေတာ္မွၿပန္လည္ သိမ္းယူရမည္ ။
ပုဒ္မ - ၁၆ အရင္းအႏွီးေသအၿဖစ္ရပ္တည္ေနေသာေၿမယာမ်ား
ဆိုင္ရာ ၿပဌာန္းခ်က္
(က) ႏိုင္ငံေတာ္မွ စိုက္ပ်ိဳးေမြးၿမဴၿခင္းဆိုင္ရာ သို႔တည္းမဟုတ္ ေၿမယာကိုအေႀကာင္းၿပဳ၍ ကုန္ထုတ္ လုပ္ငန္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳး သို႕တည္း မဟုတ္ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးလုပ္ကိုင္ရန္ရည္ရြယ္ခ်က္ၿဖင့္ အငွားခ်ထားေပးေသာ္လည္း သက္ဆိုင္ရာ စိုက္ပ်ိဳးေမြးၿမဴ ၿခင္းဆိုင္ရာသို႔တည္းမဟုတ္ ေၿမယာကိုအေႀကာင္းၿပဳ၍ ကုန္ထုတ္ လုပ္ငန္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳး သို႕တည္း မဟုတ္ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္း တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ေပၚေပါက္သက္ေရာက္ၿခင္းမရွိေသာ ေၿမယာမ်ား ကို အရင္း အႏွီးေသ ေၿမယာမ်ားအၿဖစ္သတ္မွတ္သည္ ။
(ခ) ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕မွအရင္းအႏွီးေသေၿမယာမ်ားအၿဖစ္စစ္ေဆးေတြ႕ရွိသတ္မွတ္ထားပါက လုပ္ေဆာင္အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ၿခင္း မရွိေသာ ေၿမယာမ်ားအားလံုးကို ေသာ္လည္း ေကာင္း၊ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းကိုေသာ္လည္းေကာင္း တိုင္းေဒသႀကီး သို႔မဟုတ္ၿပည္နယ္ အစိုးရမွ ၿပန္လည္ သိမ္းဆည္းေစရမည္ ။
ပုဒ္မ - ၁၇ ဖ်က္သိမ္းၿခင္း
(က) ၁၉၅၃ ခုႏွစ္ လယ္ယာေၿမႏိုင္ငံပိုင္ၿပဳလုပ္ေရးအက္ဥပေဒအား ဤဥပေဒၿဖင့္ ပယ္ဖ်က္လိုက္သည္ ။
(ခ) ၁၉၆၃ ခုႏွစ္ သီးစားခ်ထားေရးဥပေဒ ကို ဤဥပေဒၿဖင့္ပယ္ဖ်က္လိုက္သည္ ။
၂၀၁၁ ခု ႏွစ္ ေၿမယာဥပေဒႀကမ္းတင္သြင္းရၿခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္
၁၉၅၃ ခုႏွစ္၊လယ္ယာေၿမႏိုင္ငံပိုင္ၿပဳလုပ္ေရးအက္ဥပေဒ ႏွင့္ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္ သီးစားခ်ထား ေရးဥပေဒတို႔သည္ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ၿဖင့္ခ်ီတက္ခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ သင့္ေလ်ာ္ခဲ့ေပသည္။
သို႕ေသာ္ ယေန႔အခါ ႏိုင္ငံေတာ္၏ စီးပြြါးေရးစနစ္သည္ ေစ်းကြက္စီးပြြါးေရး စနစ္ၿဖစ္သည္ဟု ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေၿခခံဥပေဒ စာမ်က္ႏွာ-၉-ပုဒ္မ - ၃၅ တြင္အတိအလင္း ေဖာ္ၿပထားသည္ကို ၀မ္းေၿမာက္ဖြယ္ေတြ႕ရွိရေပသည္ ။
ရည္ရြယ္ခ်က္ အမွတ္စဥ္ (၁)
သို႔ပါေသာေႀကာင့္ ေစ်းကြက္စီးပြါးေရး ႏွင့္အညီ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ား မိမိတို႔ စိတ္တိုင္းက် သီးႏွံအမ်ိဳးအစားကိုေရြးခ်ယ္စိုက္ပ်ိဳးရန္အတြက္ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္ လယ္ယာေၿမႏိုင္ငံပိုင္ၿပဳလုပ္ေရး ဥပေဒ ပါ ပုဒ္မ (၃၈) ကို ပယ္ဖ်က္ရန္လိုအပ္လာပါသည္ ။
ပုဒ္မ(၃၈) လယ္ယာေၿမကို အသံုးခ်ၿခင္း ။
(၁) ႏိုင္ငံေတာ္သမ္ၼတသည္ ေဒသတစ္ခုတြင္ သီးႏွံအမ်ိဳးအစား တခုခုကို စိုက္ပ်ိဳးၿခင္း ၿဖင့္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ေဒသတခုခုတြင္ လယ္ယာေၿမကို သတ္မွတ္ထား ေသာ နည္းလမ္းအတိုင္း အသံုးခ်ၿခင္း ၿဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ၿဖစ္ေစ၊ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားအတြက္ၿဖစ္ေစ အက်ိဳး ၿဖစ္ထြန္း ေစမည္ဟုထင္ၿမင္ယူဆလွ်င္ အဆိုပါ သီးႏွံအမ်ိဳးအစားကို စိုက္ပ်ိဳးေစရန္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အဆိုပါနည္းလမ္း အတိုင္း လယ္ယာေၿမကိုအသံုးခ်ေစရန္ေသာ္လည္းေကာင္း သင့္ေတာ္မည္ထင္ၿမင္ သည့္အတိုင္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္ ။ သို႔တည္းမဟုတ္ေဆာင္ရြက္ေစႏိုင္သည္။
ရည္ရြယ္ခ်က္ အမွတ္စဥ္ (၂)
ႏိုင္ငံေတာ္သည္ စက္မႈဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ၊ ပုဂၢလိက က႑သန္စြမ္းေရး ၊ လူ႕အစြမ္းအားအရင္းအၿမစ္မ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ၊ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းမ်ား ေပၚေပါက္ေရးအတြက္ ေရွ႕ရႈ လုပ္ေဆာင္ေနခ်ိန္လည္းၿဖစ္ပါ သည္ ။
ထိုသည့္အခါသမယမ်ိဳးတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္တြင္ စိုက္ကြင္းႀကီးမ်ား ၊ စက္မႈနယ္ေၿမမ်ား ၊ အမ်ားဆိုင္ ကုမ္ၸဏီ လုပ္ငန္းစုႀကီးမ်ား ေပၚေပါက္လာဖို႔သည္ အလြန္ အေရးႀကီးလွပါေပသည္ ။
ထိုသို႕ေသာ လုပ္ငန္းစုႀကီးမ်ိဳးေပၚေပါက္တည္ေဆာက္ရန္ ေၿမေနရာမ်ားလည္း ခ်ထားေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္ ။ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ ( ၿပည္ေထာင္စု အစိုးရအေနၿဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ ၿပည္နယ္အစိုးရမ်ားအေနၿဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ) အခက္အခဲေတြ႔ေစေသာ ဥပေဒတစ္ရပ္သည္ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္ လယ္ယာေၿမႏိုင္ငံပိုင္ၿပဳလုပ္ေရးအက္ဥပေဒတြင္ ေအာက္ပါအတိုင္း ပါ၀င္ေနၿပန္ပါသည္ ။
ပုဒ္မ (၅) သိမ္းယူၿခင္း
ထို႔အၿပင္ဤအက္ဥပေဒအရ လယ္ယာေၿမကို ၿပန္လည္သိမ္းယူၿပီး သည့္ေနာက္တြင္ အဆိုပါလယ္ယာေၿမေပၚတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အခြင့္အေရးမွတပါး ၊ အၿခားမည္သည့္ အခြင့္အေရးမွ် ပုဒ္မ(၁၀) တြင္ အတိအလင္းၿပဌာန္းထားသည့္အတိုင္း မွတပါး ေပၚေပါက္သက္ေရာက္ၿခင္းမရွိေစ ရ ။
ထို႕ေႀကာင့္ ၿပည္ေထာင္စု အစိုးရအေနၿဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ ၿပည္နယ္အစိုးရမ်ားအေနၿဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္းပုဂ္ၢလိက လုပ္ငန္းႀကီးမ်ားထြန္းကား ေပၚေပါက္ ေရးတြင္ အေထာက္အကူမၿပဳႏိုင္ေတာ့ ေပ ။
ထို႔ေႀကာင့္ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္လယ္ယာေၿမႏိုင္ငံပိုင္ၿပဳလုပ္ေရးအက္ဥပေဒကို ၿပင္ဆင ္လိုၿခင္းၿဖစ္ပါသည္ ။
ရည္ရြယ္ခ်က္ အမွတ္စဥ္ (၃)
ထို႕အၿပင္ ေတာင္သူလယ္သမား မိသားစုမ်ားအေနၿဖင့္လည္း မိမိတို႔လယ္ယာေၿမကို ႏိုင္ငံေတာ္မွသိမ္း ဆည္းေသာအခါ ထိုက္တန္ေသာ ေလ်ာ္ေႀကးရယူရန္ ခက္ခဲေစပါသည္ ။
ပုဒ္မ(၄၂) ေလ်ာ္ေႀကးေပးၿခင္း
(၁) တည္ဆဲအၿခားဥပေဒတြင္ မည္သို႔ပင္ပါရွိေစကာမူ ဤအက္ဥပေဒပါ အၿခားၿပဌာန္းခ်က္မ်ားကို အေထာက္အထားၿပဳ၍ ပုဒ္မ (၅) အရၿဖစ္ေစ ၊ ပုဒ္မ(၉) ပုဒ္မခြဲ(၂) ႁခြင္းခ်က္ အရၿဖစ္ေစ ႏိုင္ငံေတာ္က ၿပန္လည္ သိမ္းယူေသာ လယ္ယာ ေၿမအတြက္ ေလ်ာ္ေႀကးကို ဤပုဒ္မႏွင့္ ဇယား(၂) ပါၿပဌာန္းခ်က္မ်ား ႏွင့္အညီေပးရ မည္ ။
ဇယား(၂) ပါေလ်ာ္ေႀကး ေႀကးၿဖတ္ပံုမွာ -
အမ်ားဆံုးအေနၿဖင့္ -
ေၿမခြန္ေတာ္၏ တစ္ဆယ့္ႏွစ္ဆ ႏွင့္ညီမွ်ေသာ ေလ်ာ္ေႀကးသာလ်င္ၿဖစ္ၿပီး အနည္းဆံုးအေနၿဖင့္
ေၿမခြန္ေတာ္ ႏွင့္ညီမွ်ေသာ ေလ်ာ္ေႀကး ဟူ၍ ၿပဌာန္းပါရွိပါသည္ ။
မွတ္ခ်က္ ေၿမခြန္ေတာ္သည္ တစ္ဧကလွ်င္ ေငြ က်ပ္ ဆယ္ဂဏန္းသာရွိပါသည္ ။
ဥပမာ ( ၁၂ိ/- တစ္ဆယ့္ႏွစ္က်ပ္ )စသၿဖင့္
ရည္ရြယ္ခ်က္ အမွတ္စဥ္ (၄)
ႏိုင္ငံေတာ္က႑မွ လံုေလာက္ေသာ အမေတာ္ေႀကး ထုတ္မေခ်းႏိုင္ၿခင္း ၊ လံုေလာက္ေအာင္ထုတ္ေခ်း မည္ဆိုၿပန္လ်င္လည္း ႏွစ္စဥ္ က်ပ္ေငြ သိန္းေပါင္း တစ္ဆယ့္ေလးသန္း ၁၄၀၀၀၀၀၀၀၀၀၀ိ/- အနည္းဆံုးထုတ္ေခ်းရမည္ကဲ့သို႕ၿဖစ္ေပၚေစပါသည္ ။
ပုဂ္ၢလိက ေငြရွင္မ်ားထံမွ ပံုမွန္ထက္ ႀကီးမားေသာ အတိုးႏႈန္းႏွင့္ ေခ်းငွားေၿဖရွင္းႀကရေလ သည္ ။ ပံုမွန္ထက္ အတိုးႏႈန္းႀကီးမားရၿခင္းမွာလည္း တရား၀င္ အေပါင္ပစ္ၥည္းမဲ့ၿဖင့္သာ ေခ်းငွား ႀကရၿခင္းသည္ ကိစ္ၥတစ္ခုၿဖစ္ပါသည္ ။ လယ္ယာေၿမကိုလည္း လက္ေၿပာင္းလက္လႊဲလုပ္ခြင့္မရရွိၿခင္းသည္ သက္ေသခံမဲ့ ေခ်းငွားစနစ္ကိုၿဖစ္ေပၚေစပါသည္ ။
ပုဒ္မ(၄) လႊဲေၿပာင္းၿခင္းကိုတားၿမစ္ၿခင္း။
ဤဥပေဒအရၿပဳသည့္နည္းဥပေဒမ်ားႏွင့္ မညီညြတ္လွ်င္ လယ္ယာေၿမကို ေပါင္ႏွံၿခင္း ၊ ေရာင္းခ်ၿခင္း အၿခားနည္းၿဖင့္ လႊဲေၿပာင္းၿခင္း သို႔တည္းမဟုတ္ခြဲစိတ္ၿခင္းမၿပဳရ ။
ရည္ရြယ္ခ်က္ အမွတ္စဥ္ (၅)
ေသးငယ္ေသာ လယ္သမားမိသားစုတို႔သည္ မိမိတို႔ လယ္ယာေၿမ ဧရိယာေပၚတြင္ မိသားစုဘ၀ ကိုတည္ ေဆာက္ထားႀကပါသည္ ။ မိမိတို႔ အသက္ေမြးမႈလုပ္ငန္း မိသားစုေနရာအိမ္တစ္ထပ္တည္း က်ေနၿပီး လယ္ယာေၿမ ၿပန္႔ႏွံ႕တည္ရွိသမွ် မိသားစုမ်ား ၿပန္႔ႏွံ႕၍ လိုက္ပါတည္ရွိေနႀကရပါသည္ ။
ၿပန္႔က်ဲ ေနေသာ လူေနမႈစရိုက္၏ ပညာေရး၊က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈမဲ့ေစၿခင္း လူမႈအသိုင္း အ၀န္းႏွင့္ကင္း ၿပတ္ေစၿခင္း တို႕ကို ကုစားရန္အတြက္ လယ္သမားမိသားစုမ်ားကို အလုပ္စခန္း ႏွင့္ မိသားစုေနရာအိမ္ ကြဲကြဲၿပားၿပားၿဖစ္ရန္လိုအပ္ပါသည္ ။
ထိုသို႔ ကြဲကြဲၿပားၿပားၿဖစ္တည္ေနေသာ လယ္သမားအေသးစား မိသားစုမ်ားကို အမိန္႔အာဏာႏွင့္ စုစည္းပါက ႏိုင္ငံေတာ္ေပၚ အၿမင္မႀကည္လင္မႈမ်ားေပၚေပါက္လာပါလိမ့္မည္ ။
ထို႕ေႀကာင့္ လယ္ယာေၿမ ေပါင္ႏွံေရာင္းခ်ခြင့္ရွိေနပါက ထိုက္တန္ေသာ ေစ်းကြက္ေပါက္ေစ်းမ်ားၿဖင့္ ၿပန္႔က်ဲေနေသာ လယ္ယာေၿမမွ စြန္႔ခြါလာႏိုင္ႀကပါလိမ့္မည္ ။
ထိုသည့္အခ်ိန္အခါမွသာလ်င္ အင္အားႀကီးမားေသာ လယ္ယာလုပ္ငန္းစုႀကီးမ်ားလည္း ၿပန္လည္ေပၚထြန္းလာႏိုင္ၿပီး ၿပန္႔က်ဲေနေသာ လယ္သမား မိသားစုမ်ား အလုပ္စခန္း ႏွင့္ မိသားစု ေနအိမ္ကြဲလြဲလာၿပီး လူမႈအသိုင္းအ၀န္းထဲၿပန္လည္၀င္ဆံ့ လာႏိုင္ပါလိမ့္မည္ ။
ရည္ရြယ္ခ်က္ အမွတ္စဥ္ (၆)
စက္မႈလယ္ယာစီးပြါးေရးသို႕ ဦးတည္စဥ္းစားေသာအခါ စက္မႈလယ္ယာ၏ အဂၤါရပ္မ်ားၿဖစ္ေသာ အေၿမာက္အမ်ားထုတ္လုပ္ၿခင္း၊ အလုပ္ခြဲၿခားလုပ္ကိုင္ၿခင္း ၊ စနစ္က်ေသာ စီမံခန္႔ခြဲမႈ တို႔ကို ေမြးထုတ္ရန္လိုအပ္ပါသည္ ။
စသည္တို႔ကို ( ဟုမ္းမိတ္ ) မိမိကိုယ္တိုင္လုပ္ေသာ ၊ အစအဆံုးကို မေတာက္တေခါက္ တတ္သိနားလည္ရၿပီး က႑စံုမကၽြမ္းက်င္ေသာ မိရိုးဖလာ လယ္ယာစီးပြါးေရးမွခြဲထြက္မွသာ ၿဖစ္ထြန္းလာေပလိမ့္မည္ ။
ထိုသို႔ခြဲထြက္ရန္အတြက္ အေၿမာက္အမ်ား ပိုင္ဆိုင္ၿခင္း ႏွင့္ အတစ္တစ္ အမႊားမႊား ပိုင္ဆိုင္မႈ ႏွစ္ခု၏ စီမံခန္႔ခြဲႏိုင္စြမ္းမတူေႀကာင္းကို အေလးဂရုၿပဳရေပလိမ့္မည္ ။
ထို႔ေႀကာင့္ အင္ႀကီးအားႀကီးႏွင့္ စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ႏိုင္ေသာ လယ္ယာေၿမမ်ား ေပၚေပါက္ရန္ ေၿမဂရန္ထုတ္ေပးၿပီး ေၿဖရွင္းလွ်င္အသင့္ေတာ္ဆံုးၿဖစ္ပါလိမ့္မည္ ။
ဥပေဒအသစ္ပါ ၿပဌာန္းခ်က္မ်ားကိုရွင္းလင္းၿခင္း
အနီေရာင္ၿဖင့္ေဖာ္ၿပထားခ်က္မ်ားသည္စကားရပ္မ်ားႏွင့္ ဥပေဒစကားမ်ား၏ရည္ရြယ္ခ်က္ၿဖစ္ပါသည္ ။
(ဃ) က်ဴးေက်ာ္သူ ဆိုသည္မွာ - ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေၿခခံဥပေဒႏွင့္အညီ ေပၚေပါက္လာေသာ အစိုးရသစ္ အာဏာလႊဲေၿပာင္းလက္ခံၿခင္းမၿပဳလုပ္ရေသးေသာကာလအထိ ပုဒ္မ(၃) ပုဒ္မခြဲ (က) ပါလယ္ယာေၿမအဓိပ္ၸါယ္ဖြင့္ဆိုသတ္မွတ္ခ်က္ႏွင့္အညီ ေပၚေပါက္ေနေသာ ေၿမယာေပၚတြင္ သက္ေသ ခံ အေထာက္အထား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး မရွိဘဲ က်ဴးေက်ာ္ေနထိုင္လုပ္ကိုင္ သူကို ဆိုလို သည္ ။
ဤစကားရပ္ကို ထည့္သြင္းရၿခင္းမွာ - လက္ရွိအေၿခအေနတြင္ သစ္ေတာ ေၿမမ်ားတြင္ တရားမ၀င္ တိုးခ်ဲ႕ စိုက္ပ်ိဳးထားေသာ လယ္ယာေၿမမ်ားရွိေနပါသည္ ။ ထိုလယ္ယာေၿမမ်ားသည္ အမွန္တကယ္စိုက္ပ်ိဳး ထုတ္လုပ္ေနၿပီး ဧရိယာအားၿဖင့္လည္း က်ယ္ၿပန္႔လွပါသည္ ။ ဥပမာ ဘိုကေလးတစ္ၿမိဳ႕နယ္ထဲတြင္ ဧက ၁၀၀၀၀၀ (တစ္သိန္း) ခန္ရွိေနပါသည္ ။ ထိုလယ္ေၿမမ်ားကို ဂရန္ထုတ္ေပးသင့္/ မသင့္ ဆင္ၿခင္ပါ၇န္။
(င) တင္ကူးႀကံရြယ္သူ ဆိုသည္မွာ - ပုဒ္မ(၃) ပုဒ္မခြဲ (က) ပါလယ္ယာေၿမအဓိပ္ၸါယ္ဖြင့္ဆို သတ္မွတ္ ခ်က္ႏွင့္ အညီ ေပၚေပါက္ေနေသာ ေၿမယာေပၚတြင္ သက္ေသခံ အေထာက္အထား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး မရွိဘဲ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေၿခခံဥပေဒႏွင့္အညီ ေပၚေပါက္လာေသာ အစိုးရသစ္ အာဏာ လႊဲေၿပာင္းလက္ခံၿခင္း ၿပဳလုပ္ၿပီးေနာက္ပိုင္းမွ က်ဴးေက်ာ္ေနထိုင္လုပ္ကိုင္သူကိုဆိုလို သည္ ။
ဤစကားရပ္ကိုထည့္သြင္းရၿခင္းမွာ က်ဴးေက်ာ္လယ္ေၿမမ်ား ဂရန္ထုတ္ေပး မည္ဆိုသၿဖင့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရိွက်ဴးေက်ာ္ႀကသူမ်ားကိုတားဆီးရန္ၿဖစ္ပါသည္ ။
(စ) ပူးေပါင္းႀကံရြယ္သူ - ဆိုသည္မွာ ဤဥပေဒအာဏာမတည္မီကာလတြင္တည္ရွိခဲ့ေသာ လုပ္ကိုင္ခြင့္အဆင့္(လက္ငုတ္ ၊ က်ဴးေက်ာ္သူ ၊တင္ကူးႀကံရြယ္သူ) စေသာ အေၿခအေနမ်ားကို ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲရန္ၾကံစီအားထုတ္လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ နည္းလမ္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးၿဖင့္ ပူးေပါင္းပါ၀င္သူကို ဆိုလိုသည္ ။
ဤစကားရပ္ကိုထည့္သြင္းရၿခင္းမွာ က်ဴးေက်ာ္သူမ်ားကို မသမာေသာနည္းၿဖင့္ ကူညီသည့္ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား ေဒသဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ၿဖစ္ပါ သည္ ။
ရည္ညႊန္းဥပေဒပုဒ္မ (ပုဒ္မ ၄ ။ ဂရန္ထုတ္ေပးၿခင္း ။)
(က) ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ (ခ) ပါ လက္ငုတ္လုပ္ကိုင္သူၿဖစ္ၿပီး ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ(ဇ)/ပုဒ္မခြဲ(စ်) တို႔ႏွင့္ကိုက္ညီသူၿဖစ္လ်င္ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေၿမဂရန္အသိအမွတ္ၿပဳ၀န္ထမ္းခ အၿဖစ္ တစ္ဧကလွ်င္ က်ပ္ ေငြ ၅၀၀၀ ေပးေဆာင္ၿပီး ေၿမယာဂရန္ရယူခြင့္ရွိေစရမည္ ။
(ခ) ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ (ဂ) ပါ က်ဴးေက်ာ္သူၿဖစ္ၿပီး ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ(ဇ)/ပုဒ္မခြဲ(စ်) တို႔ႏွင့္ကိုက္ညီသူၿဖစ္လွ်င္ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေၿမဂရန္အသိအမွတ္ၿပဳ၀န္ထမ္းခ အၿဖစ္ တစ္ဧကလွ်င္ က်ပ္ေငြ ၂၀၀၀၀ ေပးေဆာင္ၿပီး ေၿမယာဂရန္ရယူခြင့္ရွိေစရမည္ ။
(ဂ) ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ (ဃ) ပါ တင္ကူးႀကံရြယ္ေၿမယာရယူသူၿဖစ္ပါက ေၿမယာဂရန္ရယူခြင့္မရွိေစ ရ ။
(ဋ) ႏိုင္ငံၿခားသားဆိုသည္မွာ - လူမ်ိဳးကို အေၿခခံခြဲၿခားမည္မဟုတ္ဘဲ ႏိုင္ငံၿခားတိုင္း ၿပည္တစ္ခုခု၏ ႏိုင္ငံသားအသိအမွတ္ၿပဳလက္မွတ္ကိုကိုင္ေဆာင္ဆဲၿဖစ္ၿပီး ၿပည္ေထာင္စုၿမန္မာ ႏိုင္ငံသားအသိအမွတ္ၿပဳ သက္ေသခံကဒ္ၿပားကိုင္ေဆာင္ခြင့္မရွိသူကိုဆိုလိုသည္ ။
ဤစကားရပ္ကိုထည့္သြင္းရၿခင္းမွာ ႏိုင္ငံၿခားသားမ်ားကို ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပး ရန္မသင့္ ဟုယူဆေသာေႀကာင့္ၿဖစ္ပါသည္ ။
(ဌ) အိမ္ေထာင္စု၀င္ ႏိုင္ငံၿခားသား - ဆိုသည္မွာ ၿပည္ေထာင္စုၿမန္မာႏိုင္ငံသားအသိအမွတ္ၿပဳ သက္ေသခံကဒ္ၿပားကိုင္ေဆာင္ထားၿခင္းမရွိေသာ္လည္း ၿပည္ေထာင္စုၿမန္မာႏိုင္ငံသား အသိအမွတ္ ၿပဳသက္ေသခံလက္မွတ္ကိုင္ေဆာင္ထားသူ တစ္ဦးဦး၏ ဇနီး/လင္/သား/သမီး/ ေယာက္ၡမ/သားမက္/ေခၽြးမ- စေသာ အၿခားဥပေဒအရ အေမြဆက္ခံပိုင္ခြင့္ ရွိသူတစ္ဦးဦး ကိုဆိုလို သည္ ။
ဤစကားရပ္ကိုထည့္သြင္းရၿခင္းမွာ အေမြဆက္ခံခြင့္ကို အေႀကာင္းၿပဳ၍ ႏိုင္ငံၿခား သားမ်ား ေၿမယာလက္ကိုင္ထားခြင့္ရရွိမည္ကို တားၿမစ္ လိုေသာ ေႀကာင့္ၿဖစ္ပါသည္။
(ဍ) ေၿမယာ အေမြဆက္ခံခြင့္ရွိသူ ဆိုသည္မွာ - ဤဥပေဒအရ ေၿမယာအေမြဆက္ခံခြင့္ရွိသူကို ဆိုလို သည္။
ဤစကားရပ္ကိုထည့္သြင္းရၿခင္းမွာ အၿခားေသာ ေရႊ႕ေၿပာင္းႏိုင္သည့္ပစ္ၥည္းမ်ား ဆိုင္ရာ အေမြဆက္ခံခြင့္ႏွင့္ ေၿမယာ အေမြဆက္ခံခြင့္ကို ၿခားနားလိုေသာ ေႀကာင့္ၿဖစ္ ပါသည္ ။
ရည္ညႊန္းပုဒ္မ(ပုဒ္မ ၁၄ ။ ေၿမယာအေမြလႊဲေၿပာင္းခြင့္သတ္မွတ္ၿပဌာန္းၿခင္း)
(က) ဤဥပေဒအရ ပုဒ္မ (၃) - ပုဒ္မခြဲ (စ်)/ပုဒ္မခြဲ(ည) တို႔ ႏွင့္ကိုက္ညီပါက ေၿမယာကို အေမြ ဆက္ခံခြင့္ရွိေစရမည္ ။
(ခ) ဤဥပေဒအရ ပုဒ္မ (၃) - ပုဒ္မခြဲ (ဋ) အရ ႏိုင္ငံၿခားသားၿဖစ္ပါက ေၿမယာကို အေမြဆက္ခံခြင့္ မရွိ ေစရမည္ ။
(ဂ) အၿခားေရႊ႕ေၿပာင္းႏိုင္ေသာ ပစ္ၥည္း ဆိုင္ရာအေမြခံခြင့္ ဥပေဒမ်ားက မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူဤဥပေဒ အရ ပုဒ္မ(၃) ပုဒ္မခြဲ (ဌ) အရ အိမ္ေထာင္သားစုတြင္ပါ၀င္ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံၿခားသား အၿဖစ္ရပ္တည္ေနပါက ေၿမယာကို အေမြဆက္ခံခြင့္မရွိေစရ ။
ပုဒ္မ ၇ ။ ေၿမအမ်ိဳးအစားသတ္မွတ္ၿခင္း
ဤဥပေဒအရ ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပးရန္ ေၿမၿပင္အေနအထားႏွင့္ ထုတ္ကုန္အလိုက္ ေၿမအမ်ိဳး အစားမ်ား ကို သတ္မွတ္လိုက္ သည္ ။
(က) ေၿမညီကြင္းၿပင္သီးႏွံအမ်ိဳးစားစိုက္ပ်ိဳးေၿမ -
(၁)ေၿမညီကြင္းၿပင္သီးႏွံအမ်ိဳးစားစိုက္ပ်ိဳးေၿမ ဆိုသည္မွာ စပါး၊ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ဂ်ံဳ၊ေၿပာင္း၊ႏွမ္း၊၀ါ၊ႀကံ ႏွင့္ အၿမစ္ပုပ္ေဆြးလြယ္ၿပီး သီးႏွံထြက္ရန္ အႀကာဆံုးအခ်ိန္ကာလအားၿဖင့္ တစ္ႏွစ္ထက္မပိုေသာ သီးႏွံစိုက္ပ်ိဳးရာေၿမၿဖစ္ၿခင္း ။
(၂) အၿပန္႔က်ယ္ကြင္းၿပင္တြင္ တစ္ဆက္တစ္စပ္တည္း ကပ္လွ်က္ တည္ရွိစိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ေသာ သီးႏွံ အမ်ိဳးအစားစိုက္ပ်ိဳးရာေၿမၿဖစ္ ၿခင္း ။
(၃) ေရနက္ကြင္းႏွင့္ ငါးစပါးတြဲစပ္ေၿမ ၿဖစ္ၿခင္း
(ခ) ေၿမညီေၿမသားႏွင့္ဆက္စပ္ေရသြယ္ေၿမာင္းအသံုးၿပဳသီးႏွံအမ်ိဳးအစားစိုက္ပ်ိဳးေၿမ
(၁)သီးႏွံထြက္ရန္ အခ်ိန္ကာလအနည္းဆံုးတစ္ႏွစ္ၿဖစ္ၿပီး ထပ္မံစိုက္ပ်ိဳးရန္မလိုဘဲ တစ္ႏွစ္ထက္ပိုမိုၿပီး ဆြတ္ခူးရိတ္သိမ္းႏိုင္ေသာ သီးႏွံအမ်ိဳးအစားစိုက္ပ်ိဳးေၿမ ၿဖစ္ၿခင္း ။
(၂)ေၿမသားေၿမေဘာင္ၿပဳလုပ္ၿခင္းၿဖင့္ေၿမၿပင္အေနအထားကို ကာလတာရွည္အတြက္ ၿပဳၿပင္ ေၿပာင္းလဲၿပီးစိုက္ပ်ိဳးရေသာ သီးႏွံအမ်ိဳးအစားစိုက္ပ်ိဳးေၿမၿဖစ္ၿခင္း ။
ဤဥပေဒေရးဆြဲၿပဌာန္းရၿခင္းမွာ အနာဂတ္တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အဓိကစား နပ္ရိက္ၡာ ၿဖစ္ေသာ စပါးစိုက္ပ်ိဳးေၿမမ်ားေလွ်ာ့ပါးသြားၿခင္းမၿဖစ္ရန္ရည္ရြယ္သည္ ။
စိုက္ပ်ိဳးေရးရႈေထာင့္မွႀကည့္လွ်င္ သီးႏွံအမယ္တစ္မ်ိဳးႏွင့္တစ္မ်ိဳး ကူးေၿပာင္း စိုက္ပ်ိဳး ရာတြင္ ၿပန္လည္ ကူးေၿပာင္းစိုက္ပ်ိဳးႏိုင္စြမ္း မရွိေအာင္ေၿမၿပင္ အေနအထား ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲ ရမႈကို သတိၿပဳႏိုင္ရန္ရည္ရြယ္ပါသည္ ။
ေစ်းကြက္ႏႈန္းစံဘက္မွႀကည့္ရႈလွ်င္ လြတ္လပ္စြာကူးေၿပာင္းစိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ရမည္ၿဖစ္ သည္ ။ ထို႕ေႀကာင့္ ေၿမၿပင္အေနအထားမေၿပာင္းဘဲ အၿပန္အလွန္ ကူးေၿပာင္း (ေၿပာင္းလဲ) စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ေသာ သီးႏွံမ်ားကို ေၿပာင္းလဲစိုက္ပ်ိဳးခြင့္ကို အာမခံေသာဥပေဒ ၿပဌာန္း ေပးရၿခင္ းၿဖစ္ပါသည္ ။
စိုက္ပ်ိဳးေရးရႈေထာင့္မွပင္ ေၿမၿပင္အေနအထားမေၿပာင္းလဲဘဲ သီးႏွံေၿပာင္းလဲ စိုက္ပ်ိဳး ပါက ပိုမိုၿဖစ္ထြန္းသည္ကိုလည္းသတိခ်ပ္ရပါမည္ ။ (ေၿမႀသဇာေကာင္း)
ေၿမၿပင္အေနအထား လံုး၀ေၿပာင္းလဲသြားၿပီး သီးႏွံအမ်ိဳးအစား အၿပန္အလွန္ ကူးေၿပာင္းစိုက္ပ်ိဳး ႏိုင္ေခ် မရွိေသာ သီးႏွံကူးေၿပာင္းစိုက္ပ်ိဳးၿခင္းကို ၿပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္မွ ဆံုးၿဖတ္ႏိုင္ရန္ ဥပေဒသတ္မွတ္ေပး ရၿခင္းၿဖစ္ပါသည္ ။ (လိုအပ္ခဲ့လွ်င္)
ပုဒ္မ ၁၃ ။ ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းၿခင္း
(က) ဤဥပေဒအရဖြဲ႕စည္းေပၚေပါက္လာေသာ ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကိုေအာက္ပါအတိုင္း ဖြဲ႕စည္းရ မည္ ။
(၁) ရပ္/ေက်း ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕
( ၁ / ၁ ) ရပ္/ေက်းေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကိုေအာက္ပါပုဂ္ၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ဖြဲ႕စည္းရမည္ ။
- သက္ဆိုင္ရာ ရပ္/ေက်းအတြင္း အနည္းဆံုး(၅)ႏွစ္ ေနထိုင္ခဲ့သူအရပ္သား (၁၅) ဦး
- သက္ဆိုင္ရာ ရပ္/ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ မွအဖြဲ႕၀င္ (၁) ဦး
( ၁ / ၂ )ရပ္/ေက်းေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏တာ၀န္
- ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကို ကူညီေဆာင္ရြက္ရန္
(၂) ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕
( ၂ / ၁ ) ၿမိဳ႔နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကိုေအာက္ပါပုဂ္ၢိဳလ္မ်ားၿဖင့္ဖြဲ႕စည္းရမည္ ။
- ၿမိဳ႕နယ္ေၿမစာရင္းဦးစီးဌာန အားလံုး ( ၿမိဳ႕နယ္အင္အား / အားလံုး )
- ၿမိဳ႕နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕၀င္ (၃) ဦး
- ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ တရားသူႀကီး (၁) ဦး
- ၿမိဳ႕နယ္ စိုက္ပ်ိဳးေရးဌာန ( အင္အား အားလံုး )
- ရပ္ေက်းေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၀င္အားလံုး
(၂ / ၁ )ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏တာ၀န္
- ၿမိဳ႕နယ္တြင္းရွိ ေၿမယာမ်ားကို တိုင္းတာၿခင္း ၊ ဤဥပေဒပါ ပုဒ္မ ( ၇ ) ႏွင့္အညီ ေၿမအမ်ိဳးအစားသတ္မွတ္ၿခင္း ၊
- ဤဥပေဒပါ ပုဒ္မ ၄ ႏွင့္အညီ ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပးၿခင္း
- ေၿမယာလုပ္ကိုင္ခြင့္ အၿငင္းပြါးဆဲအမႈအခင္းမ်ားကို အၿပီးသတ္ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ခ်ၿခင္း ။
မွတ္ခ်က္ အဖြဲ႕၀င္အေရအတြက္ ကို ေတာေတာင္ ၿမစ္ေခ်ာင္း ေနရာေဒသ အလိုက္ အနည္းအမ်ား ဆင္ၿခင္ ဆံုးၿဖတ္ပါရန္ ။
ဤဥပေဒသည္ ႏိုင္ငံႏွင့္အ၀ွန္း ဂရန္ထုတ္ေပးေသာအခါ ခက္ခဲရႈပ္ေထြး မ်ားၿပားေသာ လုပ္ငန္းစဥ္ မ်ားကို အထူးအဖြဲ႕ၿဖင့္ ေၿဖရွင္းေဆာင္ရန္ ရည္ရြယ္ ပါသည္ ။
(၃) တိုင္းေဒသႀကီးသို႕မဟုတ္ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕
( ၃ / ၁ ) တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကို ေအာက္ပါပုဂ္ၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ဖြဲ႕ စည္းရမည္
- တိုင္းေဒသႀကီးသို႔ၿပည္နယ္ ေၿမစာရင္းဦးစီးဌာန ( အင္အား အားလံုး )
- တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ၿပည္နယ္ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ဆည္ေၿမာင္း၀န္ႀကီး
- တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ၿပည္နယ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္မွသင့္ေတာ္သည္ဟုသတ္မွတ္ ခန္႔အပ္ေစလႊတ္ ေသာ ပုဂ္ၢိဳလ္ (၅) ဦး
( ၃ /၂ ) တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ လုပ္ငန္းတာ၀န္
- ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို စစ္ေဆးၿခင္း
- ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ စီစဥ္ဆံုးၿဖတ္ခ်က္မ်ားကို အတည္ၿပဳေပးၿခင္း
- ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ကို ၿပင္ဆင္ခ်က္ေလွ်ာက္ထားေသာ အမႈအခင္းမ်ားကို စစ္ေဆးဆံုးၿဖတ္ၿခင္း
( ၃ / ၃ ) တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ အာဏာ
- တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ အဆံုးအၿဖတ္သည္ ေနာက္ဆံုးအၿပီး သတ္အဆံုးအၿဖတ္ၿဖစ္ေစရမည္ ။
(၄) ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕မ်ား၏သက္တမ္း
- ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕အားလံုး၏သက္တမ္းသည္ ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပးေသာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားၿပီးၿပတ္ေသာ ၿပည္နယ္အလိုက္ ၿပီးၿပတ္ဖ်က္သိမ္းေစရမည္ ။
- တိုင္းေဒသႀကီး သို႕မဟုတ္ ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕မွ မိမိတို႔လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားၿပီးဆံုးေႀကာင္း ေႀကညာၿပီးသည္ႏွင့္တၿပိဳင္နက္ ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕အဆင့္ဆင့္ကိုဖ်က္သိမ္းရမည္ ။
- ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပးၿပီးေနာက္ပိုင္း ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ဖ်က္သိမ္းၿပီးမွေပၚေပါက္လာေသာ ေၿမယာ အၿငင္းပြါး မႈမ်ားကို ဤဥပေဒႏွင့္အညီ တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးၿပီးတရားမေႀကာင္းအရသာ စီရင္ဆံုးၿဖတ္ေစရမည္ ။
ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ သက္တမ္းသည္ ကာလတိုအၿဖစ္ သတ္မွတ္ရသည္မွာ( အေရးေပၚစီမံခန္႔ခြဲမႈ ေအာက္တြင္ ထားရသည္မွာ ) တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္တြင္ ႏွစ္မ်ိဳးကြဲလြဲဆံုးၿဖတ္ပတ္သက္မႈကိုေရွာင္ရွား ရန္ၿဖစ္ပါသည္ ။
ဘာ့ေႀကာင့္အေစာဆံုးၿပင္ရမလဲ
ကၽြႏ္ုပ္တို႔ပါတီသည္ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားကိုအေၿခခံဖြဲ႕စည္းထားသၿဖင့္ ေၿမယာေပၚလစီ ေတြေၿပာေနတာၿဖစ္သည္ဟု ၿမင္သူေတြကၿမင္မည္ ။အမွန္က ပါတီေခါင္းေဆာင္ပိုင္းမွာ အင္ဂ်င္နီယာနဲ႕ ေခတ္ပညာတတ္ေတြပါသည္ ။ ဥပေဒပညာရွင္ေတြပါ သည္ ။ ေတာင္သူလယ္သမားအေရးဟူေသာ လူတန္းစားတစ္ရပ္ကို အေၿခခံစဥ္းစားေနေသာ ပါတီမဟုတ္ ။ ေၿမယာေပၚလစီေတြသည္ ေတာင္သူ လယ္သမားအေရးသက္သက္မဟုတ္ေႀကာင္း ေအာက္တြင္ၿပဆိုမည္ ။
(၁) ေၿမယာေပၚလစီ
ေၿမယာေပၚလစီသည္ ရႈပ္ေထြးသည္ ။ နားလည္ရခက္ခဲသည္ဟု အခ်ိဳ႕ကေၿပာႀက သည္ ။ ႏိုင္ငံေၿပာင္းလဲေရးေတြလုပ္ရာမွာ ေနာက္ဆံုးမွ လုပ္ႀကသည္ဟုၿမင္သည္ ။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ႏွင့္ အၿမင္ကြဲေလသည္ ။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ႏိုင္ငံသည္ ေၿမယာေပၚလစီမၿပင္သမွ် ႏိုင္ငံ ေခတ္မီဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္ဖို႔ေႏွာင့္ေႏွးမည္ ။
(၂) စက္မႈဖြံ႕ၿဖိဳးေရး နဲ႕ ေၿမယာေပၚလစီ
အဆက္အစပ္ရွိေလသည္ ။ စက္ရံုအလုပ္ရံုေတြ ဘယ္ေပၚမွာတည္ေဆာက္ႀကမည္ႏွင့္ ။ ေၿမႀကီးေပၚမွာသာတည္ ေဆာက္ႀကရပါမည္ ။ ထိုေၿမႀကီးေပၚတြင္ ဘယ္လို ပိုင္ဆိုင္မႈအမ်ိဳးအစား သက္ေသခံမႈ အမ်ိဳးအစားတို႔ၿဖင့္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုတည္ ေဆာက္ႀကပါမည္နည္း ။ ေၿမယာေပၚလစီလိုအပ္ေလသည္ ။ ဘယ္လိုေၿမယာေပၚလစီရွိမွ စက္ရံုအလုပ္ရံုတည္ေဆာက္ရန္ လြယ္ကူမည္နည္း ။ စက္မႈက႑ကို ဆြဲေဆာင္ႏိုင္မည္နည္း ။
(၃) ရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံမႈ နဲ႕ ေၿမယာေပၚလစီ
ၿပည္တြင္းၿပည္ပ ရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံမႈေတြလိုအပ္ေသာ ဒီေန႔ေခတ္တြင္ ေၿမယာေပၚလစီက စကား ေၿပာလာသည္ ။ လုပ္လုပ္ /ေၿပးေၿပး / အင္ဖာစတာခ်ာ (အေဆာက္အဦး /နည္းပညာ ) ဘာမွ်မက်န္ ရစ္ႏိုင္ေသာ သယံဇာတ ထုတ္လုပ္ေရးႏွင့္ ဆိုင္သည့္ ရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံမႈ မဟုတ္ဘဲ ေရရွည္ ရင္းႏွီးထား ၿမႇဳပ္ႏွံထားၿပီး လူ႕စြမ္းအားအရင္းအၿမစ္ေတြ အလုပ္အကိုင္ ဖန္တီးႏိုင္မႈေတြ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္မည့္ ရင္းႏွီးၿမႇဳပ္ႏွံမႈ လုပ္ဖို႔ ေၿမႀကီးေပၚမွာသာအေၿခခ်ရမည္ ။ ေၿမယာရယူခြင့္/ သံုးစြဲခြင့္ / အခြန္အခေကာက္ခံမႈ/ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္/ ငွားရမ္းခြင့္ /အာမခံမႈ / လႊဲေၿပာင္းမႈ စတာေတြသည္ ရင္းႏွီးၿမႇဳပ္ႏွံရန္သင့္ေတာ္ေသာ အေၿခအေနၿဖစ္ရ မည္ ။ သို႕ဆိုလွ်င္ ေၿမယာေပၚလစီသည္ ၿပည္တြင္းၿပည္ပ ရင္းႏွီးၿမႇဳပ္ႏွံမႈႏွင့္လည္း ဆက္စပ္ေလသည္ ။
(၄) ေၿမယာေပၚလစီသည္ လယ္သမားအေရးသက္သက္မဟုတ္
လယ္သမားေတြ လယ္လုပ္ဖို႔သာမဟုတ္ လယ္သမားေတြလယ္ယာေၿမကထြက္ခြါဖို႕ အထက္က ေဖာ္ ၿပခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔ ။ လမ္းေဖာက္တံတားေဆာက္ ၊ ေဆးရံု ၊ ေက်ာင္းေဆာက္ အမ်ိဳးသားပိုင္က႑ စတာေတြလုပ္ဖို႔ လယ္သမား ေၿမေတြသိမ္းေကာင္းသိမ္းရမည္ ။ သိမ္းလည္း သိမ္းေနသည္ ။ ဘယ္ေပၚလစီႏွင့္ သိမ္းမည္ နည္း ။ ဘယ္ေပၚလစီႏွင့္ေလ်ာ္မည္နည္း ။လယ္သမားအေရး သက္သက္သာမဟုတ္ အၿခားက႑ေတြအတြက္ ေၿမယာေပၚလစီသည္ ကနဦးလုပ္ရေပလိမ့္မည္ ။
(၅) ပညာေရး နဲ႕ ေၿမယာေပၚလစီ
ေတာရြာေတြမွာ လူေတြၿပန္႔က်ဲေနႀကသည္ ။ ေတာတစ္အိမ္ေတာင္တစ္အိမ္ၿဖစ္သည္ ။ ဒါေတြကို ၿပန္စုဖို႔မလုပ္ႏိုင္ဘဲ ထိုသူေတြမိသားစုရဲ႕ ပညာေရးကို ဘယ္သူမွ် လိုက္လံဆယ္တင္ႏိုင္မည္မဟုတ္ ။ ဒီလိုလူေနမႈၿပန္႔က်ဲေနတာကို စုဖို႔ ေၿမယာေပၚလစီနဲ႕ ဆိုင္ေႀကာင္း ႏိုင္ငံေရးအဖြင့္စာအုပ္မွာရွင္းခဲ့ၿပီး ေပၚၿပဴလာနယူးဂ်ာနယ္မွာ ၿပန္႔က်ဲၿဖစ္စဥ္ဆိုၿပီး ေဆာင္းပါးေရး ခဲ့ၿပီးၿဖစ္ေလသည္ ။
(၆) က်န္းမာေရးနဲ႕ေၿမယာေပၚလစီ
ထို႕အတူတူပင္ၿဖစ္ေလသည္ ။ ေနာက္ဆက္တြဲ လူမႈအသိုင္းအ၀န္းႏွင့္ကင္းၿပတ္တဲ့ေရာဂါပါ ကုရန္ ေၿမယာေပၚလစီက တတ္ႏိုင္ေလသည္ ။ ( ႏိုင္ငံေရးအဖြင့္စာအုပ္မွာရွင္းခဲ့ၿပီး )
(၇) လမ္းပမ္းဆက္သြယ္ေရး နဲ႕ ေၿမယာေပၚလစီ
ကုန္ထုတ္လုပ္ေရးနဲ႕ လမ္းပမ္းဆက္သြယ္ေရး တိုက္ရိုက္ပတ္သက္ေလသည္ ။ လမ္းေဖာက္ဖို႔ ေတာေတာင္လယ္ေၿမေတြကို ထိရမည္ ။ ဘယ္လိုေပၚလစီႏွင့္ တို႔ထိမည္နည္း ။
(၈) ႏိုင္ငံေတာ္နဲ႕ေၿမယာေပၚလစီ
အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြါးကိုႀကည့္ဖို႔ေၿမႀကီးေပၚမွာ မွီတင္းေနထိုင္သူကိုႀကည့္ရတာၿဖစ္သည္ ။ ေဒသခံ လူမ်ိဳး ႏြယ္ရင္း ေတြအတြက္ ႀကည့္ရတာၿဖစ္သည္ ။ ထိုသူေတြ မွီတင္းေနထိုင္ ေသာေၿမႀကီးသည္ ထိုသူေတြအတြက္ၿဖစ္ေစရမည္ ၿဖစ္သကဲ့သို႕ ထိုသူေတြကိုယ္တိုင္ အသံုးမခ်ႏိုင္ေသာ ဒက္ေလာ့ မၿဖစ္ေစ ရပါ ။ ထို႔အၿပင္ႏိုင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရးတြင္ စားနပ္ရိက္ၡာသည္ က႑တစ္ခုအၿဖစ္ပါေနေသာ ယေန႔ေခတ္တြင္ အစားအေသာက္မ်ား ( ဆိုလိုသည္မွာ ဖုဒ္ မ်ား ) အသားငါးႏွင့္ သီးႏွံတို႔ကို စက္ရံုမွ ရိုက္မထုတ္ႏိုင္ေသးသမွ် ေၿမႀကီးကို အားကိုးရေလ သည္ ။ထိုမွ်ေလာက္အေရးႀကီးသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရးက႑ၿဖစ္သည့္ ေၿမယာေပၚလစီ ။
(၉) အစိုးရပိတ္မိၿခင္း
ေၿမယာေပၚလစီ၏အသီးတစ္ခု ဆိုႀကပါစို႕ ၁၉၅၃ လယ္ယာေၿမႏိုင္ငံပိုင္ၿပဳလုပ္ၿခင္း ဥပေဒ - ပုဒ္မ (၅) သိမ္းယူၿခင္း တြင္ - - - - - - - - - ထို႔အၿပင္ဤအက္ဥပေဒအရ လယ္ယာ ေၿမကို ၿပန္လည္သိမ္းယူၿပီး သည့္ေနာက္တြင္ အဆိုပါလယ္ယာေၿမေပၚတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အခြင့္အေရး မွတပါး ၊ အၿခားမည္သည့္ အခြင့္အေရးမွ် ပုဒ္မ(၁၀) တြင္ အတိအလင္းၿပဌာန္းထားသည့္အတိုင္း မွတပါး ေပၚေပါက္သက္ေရာက္ၿခင္း မရွိေစရ
ထို႕ေႀကာင့္ ၿပည္ေထာင္စု အစိုးရအေနၿဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ ၿပည္နယ္အစိုးရမ်ား အေနၿဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္းပုဂ္ၢလိက လုပ္ငန္းႀကီးမ်ားထြန္းကား ေပၚေပါက္ ေရးတြင္ အေထာက္အကူမၿပဳႏိုင္ေတာ့ေပ ။
စသၿဖင့္ အေရးႀကီးေသာ ေၿမယာေပၚလစီကို ကနဦးမလုပ္ႏိုင္ေသးသမွ် ႏိုင္ငံဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အတြက္ ေႏွာင့္ေႏွးေနေပလိမ့္ဦး မည္ ။
ေနာက္ဆံုးမွ လုပ္မည္ဟုဆိုလွ်င္ ယခု ေနာက္ဆံုးအခိ်န္ ၿဖစ္ေနပါသည္ဟု ေထာက္ၿပလိုပါ ေတာ့သတည္း ။
နိဂံုး
ေဇကမၻာကုမၸဏီ ႏွင့္ ေရႊန႔ံသာလယ္သမားမ်ား
ၿပႆနာ
ကို နိဂံုးခ်ဳပ္ရေသာ္
ဘက္မလိုက္ အဂတိကင္းကင္းရွင္းရွင္းၿဖင့္ အရွည္ကို ေမွ်ာ္ေတြးၿပီး တရာမွ်တစြာ
အေၿဖထုတ္ေပးဖို႔လိုေနပါေသးေႀကာင္း
ဤဥပေဒကို ၂၀၁၁ခုႏွစ္ေၿမယာ ဂရန္ခ်ထားေပးေရး ဥပေဒ ဟုေခၚတြင္ေစရမည္ ။
ပုဒ္မ - ၂ အာဏာတည္ေသာအက်ယ္အ၀န္း
ဤဥပေဒသည္ ၿပည္ေထာင္စုၿမန္မာႏိုင္ငံေတာ္တစ္၀န္းလံုးႏွင့္သက္ဆိုင္ေစရမည္ ။
ပုဒ္မ - အဓိပၸါယ္ရွင္းလင္းေဖာ္ၿပခ်က္မ်ား
(က) လယ္ယာေၿမဆိုသည္မွာ - လယ္ ၊ ယာ ၊ ကိုင္း ၊ ကၽြန္း ၊ ဥယ်ာဥ္ၿခံ ၊ ေၿမလြတ္ေၿမရိုင္း၊
ေရနက္ကြင္း၊ စားက်က္ေၿမ ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ စိုက္ပ်ိဳးေမြးၿမဴေရးၿဖင့္ အသက္ေမြး ၀မ္းေႀကာင္း ၿပဳလုပ္ႏိုင္ေသာ ေၿမမ်ားကို ဆိုလိုသည္။
(ခ) စက္မႈေၿမ ဆိုသည္မွာ စက္ရံုအလုပ္ရံု တည္ေထာင္ရန္ရည္ရြယ္သတ္မွတ္ထားေသာ သို႔တည္းမဟုတ္ စက္ရံုအလုပ္ရံု ထူေထာင္ လုပ္ကိုင္ဆဲ ၿဖစ္ေသာ ေၿမယာကို ဆိုလို သည္ ။
(ဂ) လက္ငုတ္လုပ္ကိုင္သူ ဆိုသည္မွာ - ဤဥပေဒ အာဏာမတည္မီ ကာလအ တြင္း ႏိုင္ငံ ေတာ္မွအ သိအမွတ္ၿပဳ သက္ေသအေထာက္အထားတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးလက္ကိုင္ရွိသူ -
ဥပမာ (ဗယက)ပံုစံ ၊ လန(၃၉) စသည္ တမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္လုပ္ကိုင္သူကို ဆိုလိုသည္ ။
(ဃ) က်ဴးေက်ာ္သူ ဆိုသည္မွာ - ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေၿခခံဥပေဒႏွင့္အညီ ေပၚေပါက္ လာေသာ အစိုးရသစ္အာဏာလႊဲ ေၿပာင္းလက္ခံၿခင္းမၿပဳလုပ္ရေသးေသာကာလအထိ ပုဒ္မ(၃) ပုဒ္မခြဲ (က) ပါလယ္ယာေၿမအဓိပ္ၸါယ္ဖြင့္ဆိုသတ္မွတ္ခ်က္ႏွင့္အညီ ေပၚေပါက္ ေနေသာ ေၿမယာေပၚတြင္ သက္ေသ ခံ အေထာက္အထား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး မရွိဘဲ က်ဴးေက်ာ္ ေနထိုင္လုပ္ကိုင္သူကို ဆိုလို သည္ ။
(င) တင္ကူးႀကံရြယ္သူ ဆိုသည္မွာ - ပုဒ္မ(၃) ပုဒ္မခြဲ (က) ပါလယ္ယာေၿမအဓိပ္ၸါယ္ဖြင့္ဆို သတ္မွတ္ခ်က္ႏွင့္ အညီ ေပၚေပါက္ ေနေသာ ေၿမယာေပၚတြင္ သက္ေသခံ အေထာက္ အထား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး မရွိဘဲ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေၿခခံဥပေဒ ႏွင့္ အညီ ေပၚေပါက္ လာေသာ အစိုးရသစ္ အာဏာ လႊဲေၿပာင္းလက္ခံၿခင္းၿပဳလုပ္ၿပီးေနာက္ပိုင္းမွ က်ဴးေက်ာ္ ေနထိုင္လုပ္ကိုင္ သူကိုဆိုလို သည္ ။
(စ) ပူးေပါင္းႀကံရြယ္သူ - ဆိုသည္မွာ ဤဥပေဒအာဏာမတည္မီကာလတြင္တည္ရွိခဲ့ေသာ လုပ္ကိုင္ခြင့္အဆင့္(လက္ငုတ္ ၊ က်ဴးေက်ာ္သူ ၊တင္ကူးႀကံရြယ္သူ) စေသာ အေၿခအေန မ်ားကို ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲရန္ၾကံစီအားထုတ္လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ နည္းလမ္း တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးၿဖင့္ ပူးေပါင္းပါ၀င္ သူကိုဆိုလိုသည္ ။
(ဆ) အၿငင္းပြါးဆဲဆိုသည္မွာ - ဤဥပေဒအာဏာတည္သည့္အခ်ိန္ထိ တရားရံုးတစ္ခုခုတြင္ လုပ္ကိုင္ခြင့္ ဆိုင္ရာ အၿငင္းပြါးမႈ ၿဖစ္ေပၚေနဆဲေၿမယာကိုဆိုလိုသည္ ။
(ဇ) ေၿမယာအမႈအခင္းဘုတ္အဖြဲ႕ ဆိုသည္မွာ - ဤဥပေဒအရ ေၿမယာလုပ္ကိုင္ခြင့္အဆင့္ (လက္ငုတ္၊က်ဴးေက်ာ္သူ၊တင္ ကူးႀကံရြယ္သူ) ႏွင့္ အၿငင္းပြါးဆဲ အမႈအခင္းမ်ားအတြက္ ဆံုးၿဖတ္ရန္ အထူးဖြဲ႕စည္းထားေသာ အဖြဲ႕ကို ဆိုလိုသည္ ။
(စ်) တိုင္းရင္းသားဆိုသည္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္မွတရား၀င္အသိအမွတ္ၿပဳထားေသာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳး (၁၃၅)မ်ိဳးကို ဆိုလိုသည္ ။
(ည) တိုင္းရင္းသားမဟုတ္သူ ႏိုင္ငံသား ဆိုသည္မွာ - ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကဒ္ၿပားကိုင္ေဆာင္ ထားေသာ္ လည္း ႏိုင္ငံေတာ္မွအသိ အမွတ္ၿပဳ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး ( ၁၃၅ ) မ်ိဳးတြင္ မပါ၀င္သူကိုဆိုလိုသည္ ။
(ဋ) ႏိုင္ငံၿခားသားဆိုသည္မွာ - လူမ်ိဳးကို အေၿခခံခြဲၿခားမည္မဟုတ္ ဘဲ ႏိုင္ငံၿခားတိုင္းၿပည္တစ္ ခုခု၏ ႏိုင္ငံသား အသိအမွတ္ၿပဳ လက္မွတ္ကိုကိုင္ေဆာင္ဆဲၿဖစ္ၿပီးၿပည္ေထာင္ စုၿမန္မာႏိုင္ငံသားအသိအမွတ္ၿပဳ သက္ေသခံကတ္ ၿပားကိုင္ေဆာင္ခြင့္ မရွိသူကိုဆိုလို သည္ ။
(ဌ) အိမ္ေထာင္စု၀င္ ႏိုင္ငံၿခားသား - ဆိုသည္မွာ ၿပည္ေထာင္စုၿမန္မာ ႏိုင္ငံသား အသိ အမွတ္ၿပဳ သက္ေသခံကဒ္ၿပားကိုင္ ေဆာင္ထား ၿခင္းမရွိေသာ္လည္း ၿပည္ေထာင္စုၿမန္မာ ႏိုင္ငံသား အသိအမွတ္ ၿပဳသက္ေသခံလက္မွတ္ ကိုင္ေဆာင္ ထားသူ တစ္ဦးဦး၏ ဇနီး/လင္/ သား/သမီး/ ေယာက္ၡမ/သားမက္/ေခၽြးမ- စေသာ အၿခားဥပေဒအရ အေမြဆက္ခံပိုင္ခြင့္ရွိသူ တစ္ဦးဦး ကိုဆိုလိုသည္ ။
(ဍ) ေၿမယာ အေမြဆက္ခံခြင့္ရွိသူ ဆိုသည္မွာ - ဤဥပေဒအရ ေၿမယာအေမြဆက္ခံခြင့္ရွိသူကို ဆိုလိုသည္။
ပုဒ္မ - ၄ ဂရန္ထုတ္ေပးၿခင္း
ဤဥပေဒပါ အၿခားအခ်က္အလက္မ်ား ႏွင့္ မဆန္႔က်င္လွ်င္ ႏိုင္ငံပိုင္ေၿမယာေပၚ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ ရြက္လွ်က္ရွိေနေသာ ပုဂိ္ၢဳလ္မ်ားအား ေအာက္ပါအတိုင္း အစိုးရမွ (ေၿမငွားစာခ်ဳပ္) ဂရန္ ကို ထုတ္ေပးရမည္။
(က) ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ (ဂ) ပါ လက္ငုတ္လုပ္ကိုင္သူၿဖစ္ၿပီး ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ(စ်)/ပုဒ္မခြဲ(ည) တို႔ႏွင့္ကိုက္ညီသူၿဖစ္လွ်င္ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေၿမဂရန္ အသိအမွတ္ၿပဳ ၀န္ထမ္းခ အၿဖစ္ တစ္ဧကလွ်င္ က်ပ္ေငြ ၅၀၀၀ ေပးေဆာင္ၿပီး ေၿမယာဂရန္ရယူခြင့္ရွိေစရမည္ ။
(ခ) ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ (ဃ) ပါ က်ဴးေက်ာ္သူၿဖစ္ၿပီး ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ(စ်)/ပုဒ္မခြဲ(ည) တို႔ႏွင့္ ကိုက္ညီသူၿဖစ္လွ်င္ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေၿမဂရန္အသိအမွတ္ၿပဳ၀န္ထမ္းခ အၿဖစ္ တစ္ဧကလွ်င္
က်ပ္ေငြ ၂၀၀၀၀ ေပးေဆာင္ၿပီး ေၿမယာဂရန္ရယူခြင့္ရွိေစရမည္ ။
(ဂ) ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ (င) ပါ တင္ကူးႀကံရြယ္ေၿမယာရယူသူၿဖစ္ပါက ေၿမယာဂရန္ရယူခြင့္မရွိ ေစရ ။
(ဃ) လုပ္ကိုင္ခြင့္ အၿငင္းပြါးဆဲအမႈမ်ိဳးၿဖစ္ပါက ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ ဆံုးၿဖတ္ခ်က္အရ လုပ္ကိုင္ ခြင့္ရရွိသူကိုသာ ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပးရမည္ ။ တိုင္းေဒသႀကီး(သို႔မဟုတ္)ၿပည္နယ္ ေၿမယာ ဘုတ္အဖြဲ႕၏ ေနာက္ဆံုး အဆံုးအၿဖတ္သည္ အၿပီးအၿပတ္ၿဖစ္ေစရမည္ ။
(င) ဤဥပေဒအရစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုအငွားခ်ထားေပးေသာ ေၿမယာဂရန္ကို တည္ဆဲ အၿခား ဥပေဒတို႔ႏွင့္ အညီလက္၀ယ္ထားရွိသူသာ အဆိုပါ ေၿမယာကို စီမံ လုပ္ကိုင္ ခြင့္/အက်ိဳး ခံစားခြင့္ ရရွိေစ ရမည္ ။
ပုဒ္မ - ၅ လက္လႊဲလက္ေၿပာင္းၿခင္း
ဤဥပေဒအရထုတ္ေပးထားေသာ ေၿမငွားစာခ်ဳပ္ ႏွင့္ ဂရန္ေပါက္ေၿမယာကို တည္ဆဲအၿခား ဥပေဒမ်ားႏွင့္ မဆန္႔က်င္လ်င္ လက္လႊဲ လက္ေၿပာင္းခြင့္ ၊ ေရာင္း၀ယ္ခြင့္ ၊ ေပါင္ႏွံခြင့္ ၊ အငွားခ်ထားခြင့္ ၿပဳလုပ္ႏိုင္ေစရမည္ ။
ပုဒ္မ - ၆ သိမ္းယူၿခင္း
အမ်ားၿပည္သူအက်ိဳးအတြက္ နည္းလမ္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးၿဖင့္ အသံုးခ်ရန္ သင့္ေတာ္သည္ဟု တိုင္းေဒသႀကီး (သို႔မဟုတ္)ၿပည္နယ္အစိုးရကဆံုးၿဖတ္လွ်င္ ထိုက္တန္ေသာေလ်ာ္ေႀကး ေပး၍ သိမ္းဆည္း အသံုးခ်ခြင့္ ရွိေစရမည္ ။ ထိုက္တန္ေသာေလ်ာ္ေႀကးႏွင့္ပတ္သက္ေသာ အၿငင္းပြါးမႈကို ၿပည္ေထာင္စုအစိုးရက ႀကား၀င္ညိႇႏိႈင္း ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိေစရမည္ ။
ပုဒ္မ - ၇ ေၿမအမ်ိဳးအစားသတ္မွတ္ၿခင္း
ဤဥပေဒအရ ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပးရန္ ေၿမၿပင္အေနအထားႏွင့္ ထုတ္ကုန္အလိုက္ ေၿမအမ်ိဳး အစားမ်ား ကို သတ္မွတ္လိုက္သည္ ။
(က) ေၿမညီကြင္းၿပင္သီးႏွံအမ်ိဳးစားစိုက္ပ်ိဳးေၿမ -
(၁) ေၿမညီကြင္းၿပင္သီးႏွံအမ်ိဳးစားစိုက္ပ်ိဳးေၿမဆိုသည္မွာ စပါး၊ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ဂ်ံဳ၊ေၿပာင္း၊ ႏွမ္း၊၀ါ၊ႀကံ ႏွင့္ အၿမစ္ပုပ္ေဆြးလြယ္ၿပီး သီးႏွံထြက္ရန္ အႀကာဆံုးအခ်ိန္ ကာလအားၿဖင့္ တစ္ႏွစ္ထက္မပိုေသာ သီးႏွံစိုက္ပ်ိဳးရာေၿမၿဖစ္ ၿခင္း ။
(၂) အၿပန္႔က်ယ္ကြင္းၿပင္တြင္ တစ္ဆက္တစ္စပ္တည္း ကပ္လွ်က္ တည္ရွိ စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ေသာ သီးႏွံ အမ်ိဳးအစားစိုက္ပ်ိဳးရာေၿမၿဖစ္ၿခင္း ။
(၃) ေရနက္ကြင္းႏွင့္ ငါးစပါးတြဲစပ္ေၿမ ၿဖစ္ၿခင္း
(ခ) ေၿမညီေၿမသားႏွင့္ဆက္စပ္ေရသြယ္ေၿမာင္းအသံုးၿပဳသီးႏွံအမ်ိဳးအစားစိုက္ပ်ိဳးေၿမ
(၁) သီးႏွံထြက္ရန္ အခ်ိန္ကာလအနည္းဆံုးတစ္ႏွစ္ၿဖစ္ၿပီးထပ္မံ စိုက္ပ်ိဳး ရန္ မလို ဘဲ တစ္ႏွစ္ထက္ပိုမိုၿပီး ဆြတ္ခူးရိတ္သိမ္းႏိုင္ေသာသီးႏွံအမ်ိဳးအစား စိုက္ပ်ိဳးေၿမ ၿဖစ္ၿခင္း ။
(၂) ေၿမသားေၿမေဘာင္ၿပဳလုပ္ၿခင္းၿဖင့္ေၿမၿပင္အေနအထားကို ကာလတာရွည္ အတြက္ ၿပဳၿပင္ ေၿပာင္းလဲၿပီးစိုက္ပ်ိဳးရေသာ သီးႏွံ အမ်ိဳး အစားစိုက္ပ်ိဳး ေၿမၿဖစ္ၿခင္း ။
(ဂ) ႏွစ္ရွည္ပင္စိုက္ပ်ိဳးေၿမ
(၁) စိုက္ပ်ိဳးၿပီး အနည္းဆံုး (သံုးႏွစ္) ေက်ာ္မွ စတင္ ရိတ္သိမ္းခူးဆြတ္ ႏိုင္ေသာ သီးႏွံအမ်ိဳးအစားစိုက္ပ်ိဳးေၿမၿဖစ္ၿခင္း ။
(၂) ပုဂ္ၢလိကသစ္ေတာစိုက္ခင္းေၿမ ၿဖစ္ၿခင္း ။
(ဃ) ေမြးၿမဴေရးေၿမ
(၁) ေလွာင္အိမ္စနစ္ၿဖင့္ ေမြးၿမဴထုတ္လုပ္ေသာ ေမြးၿမဴေရးလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ သည့္ေၿမယာ ၿဖစ္ၿခင္း
(၂) လႊတ္ေက်ာင္းစားက်က္စနစ္ၿဖင့္ ေမြးၿမဴေရးလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ေသာေၿမယာ ၿဖစ္ၿခင္း
(င) စက္မႈေၿမ
ကုန္ႀကမ္းပစ္ၥည္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးသို႔တည္းမဟုတ္အမ်ိဳးအမည္မ်ားစြာမွ ကုန္ပစ္ၥည္း အမ်ိဳးစားသစ္ တစ္ခု အဆင့္တိုးတက္ၿပဳၿပင္ထုတ္လုပ္ေသာ လုပ္ငန္း ေၿမအမ်ိဳးအစား ၿဖစ္ၿခင္း -
စေသာ ေၿမအမ်ိဳးအစားမ်ားကို ဤဥပေဒအာဏာတည္သည့္ေန႔မွစတင္၍ သတ္မွတ္ ၿပဌာန္း လိုက္သည္ ။
ပုဒ္မ - ၈ ေၿမႏုကၽြန္း
ဤဥပေဒအရ ဂရန္ထုတ္ေပးၿပီးေနာက္ပိုင္း အခ်ိန္အခါအေလ်ာက္ ေပၚေပါက္လာေသာ ေၿမႏုကၽြန္း၊ ကၽြန္းေမ်ာ ေၿမ မ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ ၿပည္နယ္ အစိုးရ၏ စီမံခန္႔ခြဲခြင့္ႏွင့္ သက္ဆိုင္ေစရမည္ ။
ပုဒ္မ - ၉ ေၿမအမ်ိဳးအစားေၿပာင္းလဲအသံုးၿပဳခြင့္သတ္မွတ္ၿခင္း
(က) ပုဒ္မ(၇) ပါ သတ္မွတ္ၿပဌာန္းထားေသာ ေၿမအမ်ိဳးအစားမ်ားကို တစ္ခုမွ တစ္ခုသို႕ ေၿပာင္းလဲအသံုးၿပဳၿခင္းကို ပံုမွန္အားၿဖင့္တားၿမစ္သည္ ။
(ခ) ပုဒ္မ(၇) ပါ သတ္မွတ္ၿပဌာန္းထားေသာ ေၿမအမ်ိဳးအစားမ်ားကို တစ္ခုမွ တစ္ခုသို႕ ေၿပာင္းလဲအသံုးၿပဳလိုလွ်င္ တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ ၿပည္နယ္အစိုးရ ၏ခြင့္ၿပဳခ်က္ ရယူရန္ လိုအပ္သည္ ။
ပုဒ္မ - ၁၀ စိုက္ပ်ိဳးသီးႏွံလြတ္လပ္စြာေရြးခ်ယ္ခြင့္
ၿပဌာန္းသတ္မွတ္ၿခင္း
(က) ေဖာ္ၿပပါ ေၿမၿပင္အေနအထား / ေၿမအမ်ိဳးအစားကို တစ္ခုမွတစ္ခုသို႔ ၿပဳၿပင္ ေၿပာင္းလဲၿခင္း ၿပဳလုပ္ရန္မလိုပါက မိမိတို႔ လက္ကိုင္ထားခြင့္ရရွိေသာ ဂရန္ ေပါက္ေၿမယာေပၚတြင္မိမိတို႔ႀကိဳက္ ႏွစ္သက္ရာသီးႏွံအမ်ိဳးအစားကို ေရြးခ်ယ္စိုက္ပ်ိဳးခြင့္ရရွိေစ ရမည္ ။
(ခ) ပုဒ္မခြဲ(က)ႏွင့္ညီညြတ္ေနသမွ်ကာလပတ္လံုး စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ သူတို႕၏ေရြး ခ်ယ္ စိုက္ပ်ိဳးမႈကိုမည္သည့္အဖြဲ႕အစည္းလူပုဂ္ၢိဳလ္တို႔မွ ဟန္႔တားေႏွာက္ယွက္ၿခင္းမၿပဳရ။
ပုဒ္မ - ၁၁ တစ္ဦးတည္းပိုင္ ဧရိယာကန္႔သတ္ထိန္းခ်ဳပ္ၿခင္း
(က) လူပုဂ္ၢိဳလ္တစ္ဦးတစ္ေယာက္သည္ တိုင္းေဒသႀကီး (သို႔မဟုတ္)ၿပည္နယ္တစ္ခု အတြင္းတြင္ မိမိ ပိုင္ဆိုင္ မႈအေနၿဖင့္ မည္သည့္ေၿမအမ်ိဳးအစားမဆို စုစုေပါင္း ဧရိယာ ဧက (၅၀၀၀) ထက္ပိုမို ပိုင္ဆိုင္ခြင့္မရွိေစရ ။
(ခ) လူပုဂ္ၢိဳလ္တစ္ဦးတစ္ေယာက္သည္ ၿပည္ေထာင္စုနယ္ေၿမ အတြင္းတြင္ မိမိပိုင္ဆိုင္ မႈ အေနၿဖင့္ မည္သည့္ေၿမအမ်ိဳး အစား မဆို စုစုေပါင္း ဧရိယာ ဧက (၁၀၀၀၀)ထက္ပိုမို ပိုင္ဆိုင္ခြင့္မရွိေစရ။
(ဂ) အမ်ားဆိုင္ကုမ္ၸဏီမ်ားဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား ႏွင့္အညီေပၚေပါက္ လုပ္ကိုင္သည့္အမ်ားဆိုင္ကုမ္ၸဏီတစ္ခုသည္ တိုင္းေဒသႀကီး သို႕မဟုတ္ ၿပည္နယ္ တစ္ခုအတြင္းတြင္ကုမ္ၸဏီပိုင္ ဆိုင္မႈအေနၿဖင့္ မည္သည့္ေၿမအမ်ိဳး အစား မဆိုစုစုေပါင္းဧရိယာဧက( ၅၀၀၀၀ )ထက္ပိုမို ပိုင္ဆိုင္ခြင့္မရွိေစရ ။
(ဃ) အမ်ားဆိုင္ကုမ္ၸဏီမ်ားဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား ႏွင့္အညီေပၚေပါက္လုပ္ကိုင္သည့္ အမ်ားဆိုင္ကုမ္ၸဏီတစ္ခုသည္ ၿပည္ေထာင္စုနယ္ေၿမ အတြင္းတြင္ ကုမ္ၸဏီပိုင္ ဆိုင္မႈ အေနၿဖင့္ မည္သည့္ေၿမအမ်ိဳးအစားမဆိုစုစုေပါင္းဧရိယာ
ဧက ( ၁၀၀၀၀၀၀ ) ထက္ပိုမို ပိုင္ဆိုင္ခြင့္မရွိေစရ ။
မွတ္ခ်က္။ ေၿမဧရိယာ အနည္းအမ်ားကို ဆင္ၿခင္ဆံုးၿဖတ္ပါရန္ ။
ပုဒ္မ - ၁၂ ၿပည္ေထာင္စုနယ္ေၿမနယ္စပ္ေၿမယာစီမံခန္႔ခြဲၿခင္း
ႏိုင္ငံေတာ္၏ အခ်ဳပ္အၿခာအာဏာကို ထိပါးေစႏိုင္ေသာ နယ္စပ္ေဒသ မ်ားရွိ နယ္ၿခားမ်ဥ္းမွ (၁၀) မိုင္အတြင္းရွိ ေၿမယာမ်ားအား လံုးအတြက္ ၿပည္ေထာင္စုအစိုးရမွ လိုအပ္သလို စီမံခန္႔ခြဲခြင့္ရွိေစရမည္ ။
မွတ္ခ်က္ ။ နယ္စပ္စည္းမ်ဥ္းမွအကြာအေ၀းအနည္းအမ်ားကို ဆင္ၿခင္စဥ္းစားပါရန္
ပုဒ္မ - ၁၃ ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ - ဖြဲ႕စည္းၿခင္း
(က) ဤဥပေဒအရဖြဲ႕စည္းေပၚေပါက္လာေသာ ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကိုေအာက္ပါအတိုင္း ဖြဲ႕စည္းရမည္ ။
(၁) ရပ္/ေက်း ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕
( ၁ / ၁ ) ရပ္/ေက်းေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကိုေအာက္ပါပုဂ္ၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ဖြဲ႕စည္းရမည္ ။
- သက္ဆိုင္ရာ ရပ္/ေက်းအတြင္း အနည္းဆံုး(၅)ႏွစ္ ေနထိုင္ခဲ့သူအရပ္သား (၁၅) ဦး
- သက္ဆိုင္ရာ ရပ္/ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ မွအဖြဲ႕၀င္ (၁) ဦး
( ၁ / ၂ )ရပ္/ေက်းေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏တာ၀န္
- ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကို ကူညီေဆာင္ရြက္ရန္
(၂) ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕
( ၂ / ၁ ) ၿမိဳ႔နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကိုေအာက္ပါပုဂ္ၢိဳလ္မ်ားၿဖင့္ဖြဲ႕စည္းရမည္ ။
- ၿမိဳ႕နယ္ေၿမစာရင္းဦးစီးဌာန အားလံုး ( ၿမိဳ႕နယ္အင္အား / အားလံုး )
- ၿမိဳ႕နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕၀င္ (၃) ဦး
- ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ တရားသူႀကီး (၁) ဦး
- ၿမိဳ႕နယ္ စိုက္ပ်ိဳးေရးဌာန ( အင္အား အားလံုး )
- ရပ္ေက်းေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၀င္အားလံုး
(၂ / ၁ )ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏တာ၀န္
- ၿမိဳ႕နယ္တြင္းရွိ ေၿမယာမ်ားကို တိုင္းတာၿခင္း ၊ ဤဥပေဒပါ ပုဒ္မ ( ၇ ) ႏွင့္အညီ ေၿမအမ်ိဳးအစားသတ္မွတ္ၿခင္း ၊
- ဤဥပေဒပါ ပုဒ္မ ၄ ႏွင့္အညီ ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပးၿခင္း
- ေၿမယာလုပ္ကိုင္ခြင့္ အၿငင္းပြါးဆဲအမႈအခင္းမ်ားကို အၿပီးသတ္ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ခ်ၿခင္း
မွတ္ခ်က္ အဖြဲ႕၀င္အေရအတြက္ ကို ေတာေတာင္ ၿမစ္ေခ်ာင္း ေနရာေဒသ အလိုက္ အနည္းအမ်ား ဆင္ၿခင္ ဆံုးၿဖတ္ပါရန္ ။
(၃) တိုင္းေဒသႀကီးသို႕မဟုတ္ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕
( ၃ / ၁ ) တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကို ေအာက္ပါပုဂ္ၢိဳလ္မ်ား ႏွင့္ဖြဲ႕ စည္းရမည္
- တိုင္းေဒသႀကီးသို႔ၿပည္နယ္ ေၿမစာရင္းဦးစီးဌာန ( အင္အား အားလံုး )
- တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ၿပည္နယ္ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ဆည္ေၿမာင္း၀န္ႀကီး
- တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ၿပည္နယ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္မွသင့္ေတာ္သည္ဟုသတ္မွတ္ ခန္႔အပ္ေစလႊတ္ ေသာ ပုဂ္ၢိဳလ္ (၅) ဦး
( ၃ /၂ ) တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ လုပ္ငန္းတာ၀န္
- ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို စစ္ေဆးၿခင္း
- ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ စီစဥ္ဆံုးၿဖတ္ခ်က္မ်ားကို အတည္ၿပဳေပးၿခင္း
- ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ကို ၿပင္ဆင္ခ်က္ေလွ်ာက္ထားေသာ အမႈအခင္းမ်ားကို စစ္ေဆးဆံုးၿဖတ္ၿခင္း
( ၃ / ၃ ) တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ အာဏာ
- တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ အဆံုးအၿဖတ္သည္ ေနာက္ဆံုးအၿပီး သတ္အဆံုးအၿဖတ္ၿဖစ္ေစရ
မည္ ။
(၄) ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕မ်ား၏သက္တမ္း
- ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕အားလံုး၏သက္တမ္းသည္ ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပးေသာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားၿပီး ၿပတ္ေသာ ၿပည္နယ္အလိုက္ ၿပီးၿပတ္ဖ်က္သိမ္းေစရမည္ ။
- တိုင္းေဒသႀကီး သို႕မဟုတ္ ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕မွ မိမိတို႔လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားၿပီး ဆံုးေႀကာင္းေႀကညာၿပီးသည္ႏွင့္တၿပိဳင္နက္ ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕အဆင့္ဆင့္ကို ဖ်က္သိမ္း ရမည္ ။
- ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပးၿပီးေနာက္ပိုင္း ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ဖ်က္သိမ္းၿပီးမွ ေပၚေပါက္ လာေသာေၿမယာအၿငင္းပြါး မႈမ်ားကို ဤဥပေဒႏွင့္အညီ တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးၿပီး တရားမေႀကာင္းအရသာ စီရင္ဆံုးၿဖတ္ေစရမည္ ။
ပုဒ္မ - ၁၄ ေၿမယာအေမြလႊဲေၿပာင္းခြင့္သတ္မွတ္ၿပဌာန္းၿခင္း
(က) ဤဥပေဒအရ ပုဒ္မ (၃) - ပုဒ္မခြဲ (စ်)/ပုဒ္မခြဲ(ည) တို႔ ႏွင့္ကိုက္ညီပါက ေၿမယာကို အေမြဆက္ခံခြင့္ရွိေစရမည္ ။
(ခ) ဤဥပေဒအရ ပုဒ္မ (၃) - ပုဒ္မခြဲ (ဋ) အရ ႏိုင္ငံၿခားသားၿဖစ္ပါက ေၿမယာကို အေမြဆက္ခံခြင့္ မရွိေစရမည္ ။
(ဂ) အၿခားေရႊ႕ေၿပာင္းႏိုင္ေသာ ပစ္ၥည္း ဆိုင္ရာအေမြခံခြင့္ ဥပေဒမ်ားက မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူ ဤဥပေဒအရ ပုဒ္မ(၃) ပုဒ္မခြဲ (ဌ) အရ အိမ္ေထာင္သားစုတြင္ပါ၀င္ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံၿခားသား အၿဖစ္ရပ္တည္ေနပါက ေၿမယာကို အေမြဆက္ခံခြင့္မရွိေစ
ရ ။
ပုဒ္မ - ၁၅ ၿပစ္မႈ ႏွင့္ ၿပစ္ဒဏ္မ်ား
ဤဥပေဒအရ ၿပဌာန္းခ်က္မ်ားႏွင့္ကိုက္ညီမႈမရွိပါက ေအာက္ပါအတိုင္း ၿပစ္ဒဏ္ သတ္မွတ္ရ မည္ ။
(က) ပုဒ္မ (၃) ပုဒ္မခြဲ (စ) အရ ေၿမယာလုပ္ကိုင္ခြင့္အဆင့္ကို အထင္အၿမင္လြဲမွား ဆံုးၿဖတ္ ေအာင္ ပူးေပါင္းပါ၀င္ႀကံစည္သူကို ေထာင္ဒဏ္ (၆)လ သို႔မဟုတ္ ေငြဒဏ္ က်ပ္ ၅၀၀၀၀၀ သို႔မဟုတ္ ၿပစ္ဒဏ္ ႏွစ္ရပ္လံုးက်ခံေစရမည္ ။
(ခ) ပုဒ္မ (၃) ပုဒ္မခြဲ (စ) အရ ေၿမယာလုပ္ကိုင္ခြင့္အဆင့္ကို အထင္အၿမင္လြဲမွား ဆံုးၿဖတ္မႈေပၚေပါက္ပါက နစ္နာသူအားၿပန္လည္ လႊဲေၿပာင္းေပးအပ္ရမည္ၿဖစ္ၿပီး နစ္နာသူ မေပၚေပါက္ပါက ႏိုင္ငံေတာ္က ၿပန္လည္သိမ္းဆည္းၿပီး ေလလံတင္ေရာင္းခ်ရ
မည္ ။
(ဂ) ဤဥပေဒပါ ပုဒ္မ (၆) အရ ႏိုင္ငံေတာ္မွ အမ်ားၿပည္သူအက်ိဳးအတြက္ ဥပေဒႏွင့္အညီ ထိုက္တန္ေသာေလ်ာ္ေႀကးေပးေခ်ၿပီး ၿပန္လည္သိမ္းဆည္း ေနရာခ်ထားၿခင္းကို ဟန္႔တားေႏွာက္ယွက္ပါက (၆)လအထိေထာင္ဒဏ္ၿဖစ္ေစ ေငြက်ပ္ ၅၀၀၀၀ ထက္မပိုေသာ ေငြဒဏ္ၿဖစ္ေစ ၿပစ္ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လံုးၿဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္ ။
(ဃ) ဤဥပေဒပါ ပုဒ္မ(၈)ႏွင့္ မညီညြတ္ဘဲေၿမအမ်ိဳးအစားေၿပာင္းလဲ သံုးစြဲေႀကာင္းေပၚေပါက္ ပါက မူလေၿမအမ်ိဳးအစားသို႕ ၿပန္လည္ေရာက္ရွိေအာင္ (၆)လအတြင္း ဖန္တီးၿပဳၿပင္ေစၿခင္း သို႕တည္းမဟုတ္ ေၿမယာကိုသိမ္းဆည္းၿခင္း ၿပစ္ဒဏ္ကို ခ်မွတ္ရမည္ ။
(င) ဤဥပေဒ အရ ပုဒ္မ (၉)ႏွင့္အညီ ေၿမယာေပၚတြင္ စိုက္ပ်ိဳးသီးႏွံလြတ္လပ္စြာ စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ၿခင္းအား တားဆီးေႏွာက္ ယွက္ရန္ နည္းလမ္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးၿဖင့္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္သူကို ေထာင္ဒဏ္ (၂) ႏွစ္က်ခံေစရမည္ ။
(စ) ဤဥပေဒပါ ပုဒ္မ (၁၀) အရ တစ္ဦးတည္းပိုင္ဧရိယာကန္႔သတ္ထိန္းခ်ဳပ္ၿခင္း ကိုေဖာက္ ဖ်က္က်ဴးလြန္ေႀကာင္းစစ္ေဆး ေတြ႕ရွိပါက ေက်ာ္လြန္ေသာ ေၿမဧရိယာကို ႏိုင္ငံေတာ္မွၿပန္လည္ သိမ္းယူရမည္ ။
ပုဒ္မ - ၁၆ အရင္းအႏွီးေသအၿဖစ္ရပ္တည္ေနေသာေၿမယာမ်ား
ဆိုင္ရာ ၿပဌာန္းခ်က္
(က) ႏိုင္ငံေတာ္မွ စိုက္ပ်ိဳးေမြးၿမဴၿခင္းဆိုင္ရာ သို႔တည္းမဟုတ္ ေၿမယာကိုအေႀကာင္းၿပဳ၍ ကုန္ထုတ္ လုပ္ငန္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳး သို႕တည္း မဟုတ္ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးလုပ္ကိုင္ရန္ရည္ရြယ္ခ်က္ၿဖင့္ အငွားခ်ထားေပးေသာ္လည္း သက္ဆိုင္ရာ စိုက္ပ်ိဳးေမြးၿမဴ ၿခင္းဆိုင္ရာသို႔တည္းမဟုတ္ ေၿမယာကိုအေႀကာင္းၿပဳ၍ ကုန္ထုတ္ လုပ္ငန္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳး သို႕တည္း မဟုတ္ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္း တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ေပၚေပါက္သက္ေရာက္ၿခင္းမရွိေသာ ေၿမယာမ်ား ကို အရင္း အႏွီးေသ ေၿမယာမ်ားအၿဖစ္သတ္မွတ္သည္ ။
(ခ) ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕မွအရင္းအႏွီးေသေၿမယာမ်ားအၿဖစ္စစ္ေဆးေတြ႕ရွိသတ္မွတ္ထားပါက လုပ္ေဆာင္အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ၿခင္း မရွိေသာ ေၿမယာမ်ားအားလံုးကို ေသာ္လည္း ေကာင္း၊ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းကိုေသာ္လည္းေကာင္း တိုင္းေဒသႀကီး သို႔မဟုတ္ၿပည္နယ္ အစိုးရမွ ၿပန္လည္ သိမ္းဆည္းေစရမည္ ။
ပုဒ္မ - ၁၇ ဖ်က္သိမ္းၿခင္း
(က) ၁၉၅၃ ခုႏွစ္ လယ္ယာေၿမႏိုင္ငံပိုင္ၿပဳလုပ္ေရးအက္ဥပေဒအား ဤဥပေဒၿဖင့္ ပယ္ဖ်က္လိုက္သည္ ။
(ခ) ၁၉၆၃ ခုႏွစ္ သီးစားခ်ထားေရးဥပေဒ ကို ဤဥပေဒၿဖင့္ပယ္ဖ်က္လိုက္သည္ ။
၂၀၁၁ ခု ႏွစ္ ေၿမယာဥပေဒႀကမ္းတင္သြင္းရၿခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္
၁၉၅၃ ခုႏွစ္၊လယ္ယာေၿမႏိုင္ငံပိုင္ၿပဳလုပ္ေရးအက္ဥပေဒ ႏွင့္ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္ သီးစားခ်ထား ေရးဥပေဒတို႔သည္ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ၿဖင့္ခ်ီတက္ခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ သင့္ေလ်ာ္ခဲ့ေပသည္။
သို႕ေသာ္ ယေန႔အခါ ႏိုင္ငံေတာ္၏ စီးပြြါးေရးစနစ္သည္ ေစ်းကြက္စီးပြြါးေရး စနစ္ၿဖစ္သည္ဟု ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေၿခခံဥပေဒ စာမ်က္ႏွာ-၉-ပုဒ္မ - ၃၅ တြင္အတိအလင္း ေဖာ္ၿပထားသည္ကို ၀မ္းေၿမာက္ဖြယ္ေတြ႕ရွိရေပသည္ ။
ရည္ရြယ္ခ်က္ အမွတ္စဥ္ (၁)
သို႔ပါေသာေႀကာင့္ ေစ်းကြက္စီးပြါးေရး ႏွင့္အညီ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ား မိမိတို႔ စိတ္တိုင္းက် သီးႏွံအမ်ိဳးအစားကိုေရြးခ်ယ္စိုက္ပ်ိဳးရန္အတြက္ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္ လယ္ယာေၿမႏိုင္ငံပိုင္ၿပဳလုပ္ေရး ဥပေဒ ပါ ပုဒ္မ (၃၈) ကို ပယ္ဖ်က္ရန္လိုအပ္လာပါသည္ ။
ပုဒ္မ(၃၈) လယ္ယာေၿမကို အသံုးခ်ၿခင္း ။
(၁) ႏိုင္ငံေတာ္သမ္ၼတသည္ ေဒသတစ္ခုတြင္ သီးႏွံအမ်ိဳးအစား တခုခုကို စိုက္ပ်ိဳးၿခင္း ၿဖင့္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ေဒသတခုခုတြင္ လယ္ယာေၿမကို သတ္မွတ္ထား ေသာ နည္းလမ္းအတိုင္း အသံုးခ်ၿခင္း ၿဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ၿဖစ္ေစ၊ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားအတြက္ၿဖစ္ေစ အက်ိဳး ၿဖစ္ထြန္း ေစမည္ဟုထင္ၿမင္ယူဆလွ်င္ အဆိုပါ သီးႏွံအမ်ိဳးအစားကို စိုက္ပ်ိဳးေစရန္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အဆိုပါနည္းလမ္း အတိုင္း လယ္ယာေၿမကိုအသံုးခ်ေစရန္ေသာ္လည္းေကာင္း သင့္ေတာ္မည္ထင္ၿမင္ သည့္အတိုင္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္ ။ သို႔တည္းမဟုတ္ေဆာင္ရြက္ေစႏိုင္သည္။
ရည္ရြယ္ခ်က္ အမွတ္စဥ္ (၂)
ႏိုင္ငံေတာ္သည္ စက္မႈဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ၊ ပုဂၢလိက က႑သန္စြမ္းေရး ၊ လူ႕အစြမ္းအားအရင္းအၿမစ္မ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ၊ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းမ်ား ေပၚေပါက္ေရးအတြက္ ေရွ႕ရႈ လုပ္ေဆာင္ေနခ်ိန္လည္းၿဖစ္ပါ သည္ ။
ထိုသည့္အခါသမယမ်ိဳးတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္တြင္ စိုက္ကြင္းႀကီးမ်ား ၊ စက္မႈနယ္ေၿမမ်ား ၊ အမ်ားဆိုင္ ကုမ္ၸဏီ လုပ္ငန္းစုႀကီးမ်ား ေပၚေပါက္လာဖို႔သည္ အလြန္ အေရးႀကီးလွပါေပသည္ ။
ထိုသို႕ေသာ လုပ္ငန္းစုႀကီးမ်ိဳးေပၚေပါက္တည္ေဆာက္ရန္ ေၿမေနရာမ်ားလည္း ခ်ထားေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္ ။ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ ( ၿပည္ေထာင္စု အစိုးရအေနၿဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ ၿပည္နယ္အစိုးရမ်ားအေနၿဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ) အခက္အခဲေတြ႔ေစေသာ ဥပေဒတစ္ရပ္သည္ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္ လယ္ယာေၿမႏိုင္ငံပိုင္ၿပဳလုပ္ေရးအက္ဥပေဒတြင္ ေအာက္ပါအတိုင္း ပါ၀င္ေနၿပန္ပါသည္ ။
ပုဒ္မ (၅) သိမ္းယူၿခင္း
ထို႔အၿပင္ဤအက္ဥပေဒအရ လယ္ယာေၿမကို ၿပန္လည္သိမ္းယူၿပီး သည့္ေနာက္တြင္ အဆိုပါလယ္ယာေၿမေပၚတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အခြင့္အေရးမွတပါး ၊ အၿခားမည္သည့္ အခြင့္အေရးမွ် ပုဒ္မ(၁၀) တြင္ အတိအလင္းၿပဌာန္းထားသည့္အတိုင္း မွတပါး ေပၚေပါက္သက္ေရာက္ၿခင္းမရွိေစ ရ ။
ထို႕ေႀကာင့္ ၿပည္ေထာင္စု အစိုးရအေနၿဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ ၿပည္နယ္အစိုးရမ်ားအေနၿဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္းပုဂ္ၢလိက လုပ္ငန္းႀကီးမ်ားထြန္းကား ေပၚေပါက္ ေရးတြင္ အေထာက္အကူမၿပဳႏိုင္ေတာ့ ေပ ။
ထို႔ေႀကာင့္ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္လယ္ယာေၿမႏိုင္ငံပိုင္ၿပဳလုပ္ေရးအက္ဥပေဒကို ၿပင္ဆင ္လိုၿခင္းၿဖစ္ပါသည္ ။
ရည္ရြယ္ခ်က္ အမွတ္စဥ္ (၃)
ထို႕အၿပင္ ေတာင္သူလယ္သမား မိသားစုမ်ားအေနၿဖင့္လည္း မိမိတို႔လယ္ယာေၿမကို ႏိုင္ငံေတာ္မွသိမ္း ဆည္းေသာအခါ ထိုက္တန္ေသာ ေလ်ာ္ေႀကးရယူရန္ ခက္ခဲေစပါသည္ ။
ပုဒ္မ(၄၂) ေလ်ာ္ေႀကးေပးၿခင္း
(၁) တည္ဆဲအၿခားဥပေဒတြင္ မည္သို႔ပင္ပါရွိေစကာမူ ဤအက္ဥပေဒပါ အၿခားၿပဌာန္းခ်က္မ်ားကို အေထာက္အထားၿပဳ၍ ပုဒ္မ (၅) အရၿဖစ္ေစ ၊ ပုဒ္မ(၉) ပုဒ္မခြဲ(၂) ႁခြင္းခ်က္ အရၿဖစ္ေစ ႏိုင္ငံေတာ္က ၿပန္လည္ သိမ္းယူေသာ လယ္ယာ ေၿမအတြက္ ေလ်ာ္ေႀကးကို ဤပုဒ္မႏွင့္ ဇယား(၂) ပါၿပဌာန္းခ်က္မ်ား ႏွင့္အညီေပးရ မည္ ။
ဇယား(၂) ပါေလ်ာ္ေႀကး ေႀကးၿဖတ္ပံုမွာ -
အမ်ားဆံုးအေနၿဖင့္ -
ေၿမခြန္ေတာ္၏ တစ္ဆယ့္ႏွစ္ဆ ႏွင့္ညီမွ်ေသာ ေလ်ာ္ေႀကးသာလ်င္ၿဖစ္ၿပီး အနည္းဆံုးအေနၿဖင့္
ေၿမခြန္ေတာ္ ႏွင့္ညီမွ်ေသာ ေလ်ာ္ေႀကး ဟူ၍ ၿပဌာန္းပါရွိပါသည္ ။
မွတ္ခ်က္ ေၿမခြန္ေတာ္သည္ တစ္ဧကလွ်င္ ေငြ က်ပ္ ဆယ္ဂဏန္းသာရွိပါသည္ ။
ဥပမာ ( ၁၂ိ/- တစ္ဆယ့္ႏွစ္က်ပ္ )စသၿဖင့္
ရည္ရြယ္ခ်က္ အမွတ္စဥ္ (၄)
ႏိုင္ငံေတာ္က႑မွ လံုေလာက္ေသာ အမေတာ္ေႀကး ထုတ္မေခ်းႏိုင္ၿခင္း ၊ လံုေလာက္ေအာင္ထုတ္ေခ်း မည္ဆိုၿပန္လ်င္လည္း ႏွစ္စဥ္ က်ပ္ေငြ သိန္းေပါင္း တစ္ဆယ့္ေလးသန္း ၁၄၀၀၀၀၀၀၀၀၀၀ိ/- အနည္းဆံုးထုတ္ေခ်းရမည္ကဲ့သို႕ၿဖစ္ေပၚေစပါသည္ ။
ပုဂ္ၢလိက ေငြရွင္မ်ားထံမွ ပံုမွန္ထက္ ႀကီးမားေသာ အတိုးႏႈန္းႏွင့္ ေခ်းငွားေၿဖရွင္းႀကရေလ သည္ ။ ပံုမွန္ထက္ အတိုးႏႈန္းႀကီးမားရၿခင္းမွာလည္း တရား၀င္ အေပါင္ပစ္ၥည္းမဲ့ၿဖင့္သာ ေခ်းငွား ႀကရၿခင္းသည္ ကိစ္ၥတစ္ခုၿဖစ္ပါသည္ ။ လယ္ယာေၿမကိုလည္း လက္ေၿပာင္းလက္လႊဲလုပ္ခြင့္မရရွိၿခင္းသည္ သက္ေသခံမဲ့ ေခ်းငွားစနစ္ကိုၿဖစ္ေပၚေစပါသည္ ။
ပုဒ္မ(၄) လႊဲေၿပာင္းၿခင္းကိုတားၿမစ္ၿခင္း။
ဤဥပေဒအရၿပဳသည့္နည္းဥပေဒမ်ားႏွင့္ မညီညြတ္လွ်င္ လယ္ယာေၿမကို ေပါင္ႏွံၿခင္း ၊ ေရာင္းခ်ၿခင္း အၿခားနည္းၿဖင့္ လႊဲေၿပာင္းၿခင္း သို႔တည္းမဟုတ္ခြဲစိတ္ၿခင္းမၿပဳရ ။
ရည္ရြယ္ခ်က္ အမွတ္စဥ္ (၅)
ေသးငယ္ေသာ လယ္သမားမိသားစုတို႔သည္ မိမိတို႔ လယ္ယာေၿမ ဧရိယာေပၚတြင္ မိသားစုဘ၀ ကိုတည္ ေဆာက္ထားႀကပါသည္ ။ မိမိတို႔ အသက္ေမြးမႈလုပ္ငန္း မိသားစုေနရာအိမ္တစ္ထပ္တည္း က်ေနၿပီး လယ္ယာေၿမ ၿပန္႔ႏွံ႕တည္ရွိသမွ် မိသားစုမ်ား ၿပန္႔ႏွံ႕၍ လိုက္ပါတည္ရွိေနႀကရပါသည္ ။
ၿပန္႔က်ဲ ေနေသာ လူေနမႈစရိုက္၏ ပညာေရး၊က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈမဲ့ေစၿခင္း လူမႈအသိုင္း အ၀န္းႏွင့္ကင္း ၿပတ္ေစၿခင္း တို႕ကို ကုစားရန္အတြက္ လယ္သမားမိသားစုမ်ားကို အလုပ္စခန္း ႏွင့္ မိသားစုေနရာအိမ္ ကြဲကြဲၿပားၿပားၿဖစ္ရန္လိုအပ္ပါသည္ ။
ထိုသို႔ ကြဲကြဲၿပားၿပားၿဖစ္တည္ေနေသာ လယ္သမားအေသးစား မိသားစုမ်ားကို အမိန္႔အာဏာႏွင့္ စုစည္းပါက ႏိုင္ငံေတာ္ေပၚ အၿမင္မႀကည္လင္မႈမ်ားေပၚေပါက္လာပါလိမ့္မည္ ။
ထို႕ေႀကာင့္ လယ္ယာေၿမ ေပါင္ႏွံေရာင္းခ်ခြင့္ရွိေနပါက ထိုက္တန္ေသာ ေစ်းကြက္ေပါက္ေစ်းမ်ားၿဖင့္ ၿပန္႔က်ဲေနေသာ လယ္ယာေၿမမွ စြန္႔ခြါလာႏိုင္ႀကပါလိမ့္မည္ ။
ထိုသည့္အခ်ိန္အခါမွသာလ်င္ အင္အားႀကီးမားေသာ လယ္ယာလုပ္ငန္းစုႀကီးမ်ားလည္း ၿပန္လည္ေပၚထြန္းလာႏိုင္ၿပီး ၿပန္႔က်ဲေနေသာ လယ္သမား မိသားစုမ်ား အလုပ္စခန္း ႏွင့္ မိသားစု ေနအိမ္ကြဲလြဲလာၿပီး လူမႈအသိုင္းအ၀န္းထဲၿပန္လည္၀င္ဆံ့ လာႏိုင္ပါလိမ့္မည္ ။
ရည္ရြယ္ခ်က္ အမွတ္စဥ္ (၆)
စက္မႈလယ္ယာစီးပြါးေရးသို႕ ဦးတည္စဥ္းစားေသာအခါ စက္မႈလယ္ယာ၏ အဂၤါရပ္မ်ားၿဖစ္ေသာ အေၿမာက္အမ်ားထုတ္လုပ္ၿခင္း၊ အလုပ္ခြဲၿခားလုပ္ကိုင္ၿခင္း ၊ စနစ္က်ေသာ စီမံခန္႔ခြဲမႈ တို႔ကို ေမြးထုတ္ရန္လိုအပ္ပါသည္ ။
စသည္တို႔ကို ( ဟုမ္းမိတ္ ) မိမိကိုယ္တိုင္လုပ္ေသာ ၊ အစအဆံုးကို မေတာက္တေခါက္ တတ္သိနားလည္ရၿပီး က႑စံုမကၽြမ္းက်င္ေသာ မိရိုးဖလာ လယ္ယာစီးပြါးေရးမွခြဲထြက္မွသာ ၿဖစ္ထြန္းလာေပလိမ့္မည္ ။
ထိုသို႔ခြဲထြက္ရန္အတြက္ အေၿမာက္အမ်ား ပိုင္ဆိုင္ၿခင္း ႏွင့္ အတစ္တစ္ အမႊားမႊား ပိုင္ဆိုင္မႈ ႏွစ္ခု၏ စီမံခန္႔ခြဲႏိုင္စြမ္းမတူေႀကာင္းကို အေလးဂရုၿပဳရေပလိမ့္မည္ ။
ထို႔ေႀကာင့္ အင္ႀကီးအားႀကီးႏွင့္ စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ႏိုင္ေသာ လယ္ယာေၿမမ်ား ေပၚေပါက္ရန္ ေၿမဂရန္ထုတ္ေပးၿပီး ေၿဖရွင္းလွ်င္အသင့္ေတာ္ဆံုးၿဖစ္ပါလိမ့္မည္ ။
ဥပေဒအသစ္ပါ ၿပဌာန္းခ်က္မ်ားကိုရွင္းလင္းၿခင္း
အနီေရာင္ၿဖင့္ေဖာ္ၿပထားခ်က္မ်ားသည္စကားရပ္မ်ားႏွင့္ ဥပေဒစကားမ်ား၏ရည္ရြယ္ခ်က္ၿဖစ္ပါသည္ ။
(ဃ) က်ဴးေက်ာ္သူ ဆိုသည္မွာ - ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေၿခခံဥပေဒႏွင့္အညီ ေပၚေပါက္လာေသာ အစိုးရသစ္ အာဏာလႊဲေၿပာင္းလက္ခံၿခင္းမၿပဳလုပ္ရေသးေသာကာလအထိ ပုဒ္မ(၃) ပုဒ္မခြဲ (က) ပါလယ္ယာေၿမအဓိပ္ၸါယ္ဖြင့္ဆိုသတ္မွတ္ခ်က္ႏွင့္အညီ ေပၚေပါက္ေနေသာ ေၿမယာေပၚတြင္ သက္ေသ ခံ အေထာက္အထား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး မရွိဘဲ က်ဴးေက်ာ္ေနထိုင္လုပ္ကိုင္ သူကို ဆိုလို သည္ ။
ဤစကားရပ္ကို ထည့္သြင္းရၿခင္းမွာ - လက္ရွိအေၿခအေနတြင္ သစ္ေတာ ေၿမမ်ားတြင္ တရားမ၀င္ တိုးခ်ဲ႕ စိုက္ပ်ိဳးထားေသာ လယ္ယာေၿမမ်ားရွိေနပါသည္ ။ ထိုလယ္ယာေၿမမ်ားသည္ အမွန္တကယ္စိုက္ပ်ိဳး ထုတ္လုပ္ေနၿပီး ဧရိယာအားၿဖင့္လည္း က်ယ္ၿပန္႔လွပါသည္ ။ ဥပမာ ဘိုကေလးတစ္ၿမိဳ႕နယ္ထဲတြင္ ဧက ၁၀၀၀၀၀ (တစ္သိန္း) ခန္ရွိေနပါသည္ ။ ထိုလယ္ေၿမမ်ားကို ဂရန္ထုတ္ေပးသင့္/ မသင့္ ဆင္ၿခင္ပါ၇န္။
(င) တင္ကူးႀကံရြယ္သူ ဆိုသည္မွာ - ပုဒ္မ(၃) ပုဒ္မခြဲ (က) ပါလယ္ယာေၿမအဓိပ္ၸါယ္ဖြင့္ဆို သတ္မွတ္ ခ်က္ႏွင့္ အညီ ေပၚေပါက္ေနေသာ ေၿမယာေပၚတြင္ သက္ေသခံ အေထာက္အထား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး မရွိဘဲ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေၿခခံဥပေဒႏွင့္အညီ ေပၚေပါက္လာေသာ အစိုးရသစ္ အာဏာ လႊဲေၿပာင္းလက္ခံၿခင္း ၿပဳလုပ္ၿပီးေနာက္ပိုင္းမွ က်ဴးေက်ာ္ေနထိုင္လုပ္ကိုင္သူကိုဆိုလို သည္ ။
ဤစကားရပ္ကိုထည့္သြင္းရၿခင္းမွာ က်ဴးေက်ာ္လယ္ေၿမမ်ား ဂရန္ထုတ္ေပး မည္ဆိုသၿဖင့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရိွက်ဴးေက်ာ္ႀကသူမ်ားကိုတားဆီးရန္ၿဖစ္ပါသည္ ။
(စ) ပူးေပါင္းႀကံရြယ္သူ - ဆိုသည္မွာ ဤဥပေဒအာဏာမတည္မီကာလတြင္တည္ရွိခဲ့ေသာ လုပ္ကိုင္ခြင့္အဆင့္(လက္ငုတ္ ၊ က်ဴးေက်ာ္သူ ၊တင္ကူးႀကံရြယ္သူ) စေသာ အေၿခအေနမ်ားကို ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲရန္ၾကံစီအားထုတ္လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ နည္းလမ္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးၿဖင့္ ပူးေပါင္းပါ၀င္သူကို ဆိုလိုသည္ ။
ဤစကားရပ္ကိုထည့္သြင္းရၿခင္းမွာ က်ဴးေက်ာ္သူမ်ားကို မသမာေသာနည္းၿဖင့္ ကူညီသည့္ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား ေဒသဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ၿဖစ္ပါ သည္ ။
ရည္ညႊန္းဥပေဒပုဒ္မ (ပုဒ္မ ၄ ။ ဂရန္ထုတ္ေပးၿခင္း ။)
(က) ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ (ခ) ပါ လက္ငုတ္လုပ္ကိုင္သူၿဖစ္ၿပီး ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ(ဇ)/ပုဒ္မခြဲ(စ်) တို႔ႏွင့္ကိုက္ညီသူၿဖစ္လ်င္ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေၿမဂရန္အသိအမွတ္ၿပဳ၀န္ထမ္းခ အၿဖစ္ တစ္ဧကလွ်င္ က်ပ္ ေငြ ၅၀၀၀ ေပးေဆာင္ၿပီး ေၿမယာဂရန္ရယူခြင့္ရွိေစရမည္ ။
(ခ) ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ (ဂ) ပါ က်ဴးေက်ာ္သူၿဖစ္ၿပီး ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ(ဇ)/ပုဒ္မခြဲ(စ်) တို႔ႏွင့္ကိုက္ညီသူၿဖစ္လွ်င္ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေၿမဂရန္အသိအမွတ္ၿပဳ၀န္ထမ္းခ အၿဖစ္ တစ္ဧကလွ်င္ က်ပ္ေငြ ၂၀၀၀၀ ေပးေဆာင္ၿပီး ေၿမယာဂရန္ရယူခြင့္ရွိေစရမည္ ။
(ဂ) ပုဒ္မ(၃)-ပုဒ္မခြဲ (ဃ) ပါ တင္ကူးႀကံရြယ္ေၿမယာရယူသူၿဖစ္ပါက ေၿမယာဂရန္ရယူခြင့္မရွိေစ ရ ။
(ဋ) ႏိုင္ငံၿခားသားဆိုသည္မွာ - လူမ်ိဳးကို အေၿခခံခြဲၿခားမည္မဟုတ္ဘဲ ႏိုင္ငံၿခားတိုင္း ၿပည္တစ္ခုခု၏ ႏိုင္ငံသားအသိအမွတ္ၿပဳလက္မွတ္ကိုကိုင္ေဆာင္ဆဲၿဖစ္ၿပီး ၿပည္ေထာင္စုၿမန္မာ ႏိုင္ငံသားအသိအမွတ္ၿပဳ သက္ေသခံကဒ္ၿပားကိုင္ေဆာင္ခြင့္မရွိသူကိုဆိုလိုသည္ ။
ဤစကားရပ္ကိုထည့္သြင္းရၿခင္းမွာ ႏိုင္ငံၿခားသားမ်ားကို ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပး ရန္မသင့္ ဟုယူဆေသာေႀကာင့္ၿဖစ္ပါသည္ ။
(ဌ) အိမ္ေထာင္စု၀င္ ႏိုင္ငံၿခားသား - ဆိုသည္မွာ ၿပည္ေထာင္စုၿမန္မာႏိုင္ငံသားအသိအမွတ္ၿပဳ သက္ေသခံကဒ္ၿပားကိုင္ေဆာင္ထားၿခင္းမရွိေသာ္လည္း ၿပည္ေထာင္စုၿမန္မာႏိုင္ငံသား အသိအမွတ္ ၿပဳသက္ေသခံလက္မွတ္ကိုင္ေဆာင္ထားသူ တစ္ဦးဦး၏ ဇနီး/လင္/သား/သမီး/ ေယာက္ၡမ/သားမက္/ေခၽြးမ- စေသာ အၿခားဥပေဒအရ အေမြဆက္ခံပိုင္ခြင့္ ရွိသူတစ္ဦးဦး ကိုဆိုလို သည္ ။
ဤစကားရပ္ကိုထည့္သြင္းရၿခင္းမွာ အေမြဆက္ခံခြင့္ကို အေႀကာင္းၿပဳ၍ ႏိုင္ငံၿခား သားမ်ား ေၿမယာလက္ကိုင္ထားခြင့္ရရွိမည္ကို တားၿမစ္ လိုေသာ ေႀကာင့္ၿဖစ္ပါသည္။
(ဍ) ေၿမယာ အေမြဆက္ခံခြင့္ရွိသူ ဆိုသည္မွာ - ဤဥပေဒအရ ေၿမယာအေမြဆက္ခံခြင့္ရွိသူကို ဆိုလို သည္။
ဤစကားရပ္ကိုထည့္သြင္းရၿခင္းမွာ အၿခားေသာ ေရႊ႕ေၿပာင္းႏိုင္သည့္ပစ္ၥည္းမ်ား ဆိုင္ရာ အေမြဆက္ခံခြင့္ႏွင့္ ေၿမယာ အေမြဆက္ခံခြင့္ကို ၿခားနားလိုေသာ ေႀကာင့္ၿဖစ္ ပါသည္ ။
ရည္ညႊန္းပုဒ္မ(ပုဒ္မ ၁၄ ။ ေၿမယာအေမြလႊဲေၿပာင္းခြင့္သတ္မွတ္ၿပဌာန္းၿခင္း)
(က) ဤဥပေဒအရ ပုဒ္မ (၃) - ပုဒ္မခြဲ (စ်)/ပုဒ္မခြဲ(ည) တို႔ ႏွင့္ကိုက္ညီပါက ေၿမယာကို အေမြ ဆက္ခံခြင့္ရွိေစရမည္ ။
(ခ) ဤဥပေဒအရ ပုဒ္မ (၃) - ပုဒ္မခြဲ (ဋ) အရ ႏိုင္ငံၿခားသားၿဖစ္ပါက ေၿမယာကို အေမြဆက္ခံခြင့္ မရွိ ေစရမည္ ။
(ဂ) အၿခားေရႊ႕ေၿပာင္းႏိုင္ေသာ ပစ္ၥည္း ဆိုင္ရာအေမြခံခြင့္ ဥပေဒမ်ားက မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူဤဥပေဒ အရ ပုဒ္မ(၃) ပုဒ္မခြဲ (ဌ) အရ အိမ္ေထာင္သားစုတြင္ပါ၀င္ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံၿခားသား အၿဖစ္ရပ္တည္ေနပါက ေၿမယာကို အေမြဆက္ခံခြင့္မရွိေစရ ။
ပုဒ္မ ၇ ။ ေၿမအမ်ိဳးအစားသတ္မွတ္ၿခင္း
ဤဥပေဒအရ ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပးရန္ ေၿမၿပင္အေနအထားႏွင့္ ထုတ္ကုန္အလိုက္ ေၿမအမ်ိဳး အစားမ်ား ကို သတ္မွတ္လိုက္ သည္ ။
(က) ေၿမညီကြင္းၿပင္သီးႏွံအမ်ိဳးစားစိုက္ပ်ိဳးေၿမ -
(၁)ေၿမညီကြင္းၿပင္သီးႏွံအမ်ိဳးစားစိုက္ပ်ိဳးေၿမ ဆိုသည္မွာ စပါး၊ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ဂ်ံဳ၊ေၿပာင္း၊ႏွမ္း၊၀ါ၊ႀကံ ႏွင့္ အၿမစ္ပုပ္ေဆြးလြယ္ၿပီး သီးႏွံထြက္ရန္ အႀကာဆံုးအခ်ိန္ကာလအားၿဖင့္ တစ္ႏွစ္ထက္မပိုေသာ သီးႏွံစိုက္ပ်ိဳးရာေၿမၿဖစ္ၿခင္း ။
(၂) အၿပန္႔က်ယ္ကြင္းၿပင္တြင္ တစ္ဆက္တစ္စပ္တည္း ကပ္လွ်က္ တည္ရွိစိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ေသာ သီးႏွံ အမ်ိဳးအစားစိုက္ပ်ိဳးရာေၿမၿဖစ္ ၿခင္း ။
(၃) ေရနက္ကြင္းႏွင့္ ငါးစပါးတြဲစပ္ေၿမ ၿဖစ္ၿခင္း
(ခ) ေၿမညီေၿမသားႏွင့္ဆက္စပ္ေရသြယ္ေၿမာင္းအသံုးၿပဳသီးႏွံအမ်ိဳးအစားစိုက္ပ်ိဳးေၿမ
(၁)သီးႏွံထြက္ရန္ အခ်ိန္ကာလအနည္းဆံုးတစ္ႏွစ္ၿဖစ္ၿပီး ထပ္မံစိုက္ပ်ိဳးရန္မလိုဘဲ တစ္ႏွစ္ထက္ပိုမိုၿပီး ဆြတ္ခူးရိတ္သိမ္းႏိုင္ေသာ သီးႏွံအမ်ိဳးအစားစိုက္ပ်ိဳးေၿမ ၿဖစ္ၿခင္း ။
(၂)ေၿမသားေၿမေဘာင္ၿပဳလုပ္ၿခင္းၿဖင့္ေၿမၿပင္အေနအထားကို ကာလတာရွည္အတြက္ ၿပဳၿပင္ ေၿပာင္းလဲၿပီးစိုက္ပ်ိဳးရေသာ သီးႏွံအမ်ိဳးအစားစိုက္ပ်ိဳးေၿမၿဖစ္ၿခင္း ။
ဤဥပေဒေရးဆြဲၿပဌာန္းရၿခင္းမွာ အနာဂတ္တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အဓိကစား နပ္ရိက္ၡာ ၿဖစ္ေသာ စပါးစိုက္ပ်ိဳးေၿမမ်ားေလွ်ာ့ပါးသြားၿခင္းမၿဖစ္ရန္ရည္ရြယ္သည္ ။
စိုက္ပ်ိဳးေရးရႈေထာင့္မွႀကည့္လွ်င္ သီးႏွံအမယ္တစ္မ်ိဳးႏွင့္တစ္မ်ိဳး ကူးေၿပာင္း စိုက္ပ်ိဳး ရာတြင္ ၿပန္လည္ ကူးေၿပာင္းစိုက္ပ်ိဳးႏိုင္စြမ္း မရွိေအာင္ေၿမၿပင္ အေနအထား ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲ ရမႈကို သတိၿပဳႏိုင္ရန္ရည္ရြယ္ပါသည္ ။
ေစ်းကြက္ႏႈန္းစံဘက္မွႀကည့္ရႈလွ်င္ လြတ္လပ္စြာကူးေၿပာင္းစိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ရမည္ၿဖစ္ သည္ ။ ထို႕ေႀကာင့္ ေၿမၿပင္အေနအထားမေၿပာင္းဘဲ အၿပန္အလွန္ ကူးေၿပာင္း (ေၿပာင္းလဲ) စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ေသာ သီးႏွံမ်ားကို ေၿပာင္းလဲစိုက္ပ်ိဳးခြင့္ကို အာမခံေသာဥပေဒ ၿပဌာန္း ေပးရၿခင္ းၿဖစ္ပါသည္ ။
စိုက္ပ်ိဳးေရးရႈေထာင့္မွပင္ ေၿမၿပင္အေနအထားမေၿပာင္းလဲဘဲ သီးႏွံေၿပာင္းလဲ စိုက္ပ်ိဳး ပါက ပိုမိုၿဖစ္ထြန္းသည္ကိုလည္းသတိခ်ပ္ရပါမည္ ။ (ေၿမႀသဇာေကာင္း)
ေၿမၿပင္အေနအထား လံုး၀ေၿပာင္းလဲသြားၿပီး သီးႏွံအမ်ိဳးအစား အၿပန္အလွန္ ကူးေၿပာင္းစိုက္ပ်ိဳး ႏိုင္ေခ် မရွိေသာ သီးႏွံကူးေၿပာင္းစိုက္ပ်ိဳးၿခင္းကို ၿပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္မွ ဆံုးၿဖတ္ႏိုင္ရန္ ဥပေဒသတ္မွတ္ေပး ရၿခင္းၿဖစ္ပါသည္ ။ (လိုအပ္ခဲ့လွ်င္)
ပုဒ္မ ၁၃ ။ ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းၿခင္း
(က) ဤဥပေဒအရဖြဲ႕စည္းေပၚေပါက္လာေသာ ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကိုေအာက္ပါအတိုင္း ဖြဲ႕စည္းရ မည္ ။
(၁) ရပ္/ေက်း ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕
( ၁ / ၁ ) ရပ္/ေက်းေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကိုေအာက္ပါပုဂ္ၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ဖြဲ႕စည္းရမည္ ။
- သက္ဆိုင္ရာ ရပ္/ေက်းအတြင္း အနည္းဆံုး(၅)ႏွစ္ ေနထိုင္ခဲ့သူအရပ္သား (၁၅) ဦး
- သက္ဆိုင္ရာ ရပ္/ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ မွအဖြဲ႕၀င္ (၁) ဦး
( ၁ / ၂ )ရပ္/ေက်းေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏တာ၀န္
- ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကို ကူညီေဆာင္ရြက္ရန္
(၂) ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕
( ၂ / ၁ ) ၿမိဳ႔နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကိုေအာက္ပါပုဂ္ၢိဳလ္မ်ားၿဖင့္ဖြဲ႕စည္းရမည္ ။
- ၿမိဳ႕နယ္ေၿမစာရင္းဦးစီးဌာန အားလံုး ( ၿမိဳ႕နယ္အင္အား / အားလံုး )
- ၿမိဳ႕နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕၀င္ (၃) ဦး
- ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ တရားသူႀကီး (၁) ဦး
- ၿမိဳ႕နယ္ စိုက္ပ်ိဳးေရးဌာန ( အင္အား အားလံုး )
- ရပ္ေက်းေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၀င္အားလံုး
(၂ / ၁ )ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏တာ၀န္
- ၿမိဳ႕နယ္တြင္းရွိ ေၿမယာမ်ားကို တိုင္းတာၿခင္း ၊ ဤဥပေဒပါ ပုဒ္မ ( ၇ ) ႏွင့္အညီ ေၿမအမ်ိဳးအစားသတ္မွတ္ၿခင္း ၊
- ဤဥပေဒပါ ပုဒ္မ ၄ ႏွင့္အညီ ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပးၿခင္း
- ေၿမယာလုပ္ကိုင္ခြင့္ အၿငင္းပြါးဆဲအမႈအခင္းမ်ားကို အၿပီးသတ္ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ခ်ၿခင္း ။
မွတ္ခ်က္ အဖြဲ႕၀င္အေရအတြက္ ကို ေတာေတာင္ ၿမစ္ေခ်ာင္း ေနရာေဒသ အလိုက္ အနည္းအမ်ား ဆင္ၿခင္ ဆံုးၿဖတ္ပါရန္ ။
ဤဥပေဒသည္ ႏိုင္ငံႏွင့္အ၀ွန္း ဂရန္ထုတ္ေပးေသာအခါ ခက္ခဲရႈပ္ေထြး မ်ားၿပားေသာ လုပ္ငန္းစဥ္ မ်ားကို အထူးအဖြဲ႕ၿဖင့္ ေၿဖရွင္းေဆာင္ရန္ ရည္ရြယ္ ပါသည္ ။
(၃) တိုင္းေဒသႀကီးသို႕မဟုတ္ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕
( ၃ / ၁ ) တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ကို ေအာက္ပါပုဂ္ၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ဖြဲ႕ စည္းရမည္
- တိုင္းေဒသႀကီးသို႔ၿပည္နယ္ ေၿမစာရင္းဦးစီးဌာန ( အင္အား အားလံုး )
- တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ၿပည္နယ္ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ဆည္ေၿမာင္း၀န္ႀကီး
- တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ၿပည္နယ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္မွသင့္ေတာ္သည္ဟုသတ္မွတ္ ခန္႔အပ္ေစလႊတ္ ေသာ ပုဂ္ၢိဳလ္ (၅) ဦး
( ၃ /၂ ) တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ လုပ္ငန္းတာ၀န္
- ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို စစ္ေဆးၿခင္း
- ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ စီစဥ္ဆံုးၿဖတ္ခ်က္မ်ားကို အတည္ၿပဳေပးၿခင္း
- ၿမိဳ႕နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ကို ၿပင္ဆင္ခ်က္ေလွ်ာက္ထားေသာ အမႈအခင္းမ်ားကို စစ္ေဆးဆံုးၿဖတ္ၿခင္း
( ၃ / ၃ ) တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ အာဏာ
- တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ အဆံုးအၿဖတ္သည္ ေနာက္ဆံုးအၿပီး သတ္အဆံုးအၿဖတ္ၿဖစ္ေစရမည္ ။
(၄) ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕မ်ား၏သက္တမ္း
- ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕အားလံုး၏သက္တမ္းသည္ ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပးေသာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားၿပီးၿပတ္ေသာ ၿပည္နယ္အလိုက္ ၿပီးၿပတ္ဖ်က္သိမ္းေစရမည္ ။
- တိုင္းေဒသႀကီး သို႕မဟုတ္ ၿပည္နယ္ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕မွ မိမိတို႔လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားၿပီးဆံုးေႀကာင္း ေႀကညာၿပီးသည္ႏွင့္တၿပိဳင္နက္ ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕အဆင့္ဆင့္ကိုဖ်က္သိမ္းရမည္ ။
- ေၿမယာဂရန္ထုတ္ေပးၿပီးေနာက္ပိုင္း ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕ဖ်က္သိမ္းၿပီးမွေပၚေပါက္လာေသာ ေၿမယာ အၿငင္းပြါး မႈမ်ားကို ဤဥပေဒႏွင့္အညီ တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးၿပီးတရားမေႀကာင္းအရသာ စီရင္ဆံုးၿဖတ္ေစရမည္ ။
ေၿမယာဘုတ္အဖြဲ႕၏ သက္တမ္းသည္ ကာလတိုအၿဖစ္ သတ္မွတ္ရသည္မွာ( အေရးေပၚစီမံခန္႔ခြဲမႈ ေအာက္တြင္ ထားရသည္မွာ ) တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္တြင္ ႏွစ္မ်ိဳးကြဲလြဲဆံုးၿဖတ္ပတ္သက္မႈကိုေရွာင္ရွား ရန္ၿဖစ္ပါသည္ ။
ဘာ့ေႀကာင့္အေစာဆံုးၿပင္ရမလဲ
ကၽြႏ္ုပ္တို႔ပါတီသည္ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားကိုအေၿခခံဖြဲ႕စည္းထားသၿဖင့္ ေၿမယာေပၚလစီ ေတြေၿပာေနတာၿဖစ္သည္ဟု ၿမင္သူေတြကၿမင္မည္ ။အမွန္က ပါတီေခါင္းေဆာင္ပိုင္းမွာ အင္ဂ်င္နီယာနဲ႕ ေခတ္ပညာတတ္ေတြပါသည္ ။ ဥပေဒပညာရွင္ေတြပါ သည္ ။ ေတာင္သူလယ္သမားအေရးဟူေသာ လူတန္းစားတစ္ရပ္ကို အေၿခခံစဥ္းစားေနေသာ ပါတီမဟုတ္ ။ ေၿမယာေပၚလစီေတြသည္ ေတာင္သူ လယ္သမားအေရးသက္သက္မဟုတ္ေႀကာင္း ေအာက္တြင္ၿပဆိုမည္ ။
(၁) ေၿမယာေပၚလစီ
ေၿမယာေပၚလစီသည္ ရႈပ္ေထြးသည္ ။ နားလည္ရခက္ခဲသည္ဟု အခ်ိဳ႕ကေၿပာႀက သည္ ။ ႏိုင္ငံေၿပာင္းလဲေရးေတြလုပ္ရာမွာ ေနာက္ဆံုးမွ လုပ္ႀကသည္ဟုၿမင္သည္ ။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ႏွင့္ အၿမင္ကြဲေလသည္ ။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ႏိုင္ငံသည္ ေၿမယာေပၚလစီမၿပင္သမွ် ႏိုင္ငံ ေခတ္မီဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္ဖို႔ေႏွာင့္ေႏွးမည္ ။
(၂) စက္မႈဖြံ႕ၿဖိဳးေရး နဲ႕ ေၿမယာေပၚလစီ
အဆက္အစပ္ရွိေလသည္ ။ စက္ရံုအလုပ္ရံုေတြ ဘယ္ေပၚမွာတည္ေဆာက္ႀကမည္ႏွင့္ ။ ေၿမႀကီးေပၚမွာသာတည္ ေဆာက္ႀကရပါမည္ ။ ထိုေၿမႀကီးေပၚတြင္ ဘယ္လို ပိုင္ဆိုင္မႈအမ်ိဳးအစား သက္ေသခံမႈ အမ်ိဳးအစားတို႔ၿဖင့္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုတည္ ေဆာက္ႀကပါမည္နည္း ။ ေၿမယာေပၚလစီလိုအပ္ေလသည္ ။ ဘယ္လိုေၿမယာေပၚလစီရွိမွ စက္ရံုအလုပ္ရံုတည္ေဆာက္ရန္ လြယ္ကူမည္နည္း ။ စက္မႈက႑ကို ဆြဲေဆာင္ႏိုင္မည္နည္း ။
(၃) ရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံမႈ နဲ႕ ေၿမယာေပၚလစီ
ၿပည္တြင္းၿပည္ပ ရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံမႈေတြလိုအပ္ေသာ ဒီေန႔ေခတ္တြင္ ေၿမယာေပၚလစီက စကား ေၿပာလာသည္ ။ လုပ္လုပ္ /ေၿပးေၿပး / အင္ဖာစတာခ်ာ (အေဆာက္အဦး /နည္းပညာ ) ဘာမွ်မက်န္ ရစ္ႏိုင္ေသာ သယံဇာတ ထုတ္လုပ္ေရးႏွင့္ ဆိုင္သည့္ ရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံမႈ မဟုတ္ဘဲ ေရရွည္ ရင္းႏွီးထား ၿမႇဳပ္ႏွံထားၿပီး လူ႕စြမ္းအားအရင္းအၿမစ္ေတြ အလုပ္အကိုင္ ဖန္တီးႏိုင္မႈေတြ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္မည့္ ရင္းႏွီးၿမႇဳပ္ႏွံမႈ လုပ္ဖို႔ ေၿမႀကီးေပၚမွာသာအေၿခခ်ရမည္ ။ ေၿမယာရယူခြင့္/ သံုးစြဲခြင့္ / အခြန္အခေကာက္ခံမႈ/ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္/ ငွားရမ္းခြင့္ /အာမခံမႈ / လႊဲေၿပာင္းမႈ စတာေတြသည္ ရင္းႏွီးၿမႇဳပ္ႏွံရန္သင့္ေတာ္ေသာ အေၿခအေနၿဖစ္ရ မည္ ။ သို႕ဆိုလွ်င္ ေၿမယာေပၚလစီသည္ ၿပည္တြင္းၿပည္ပ ရင္းႏွီးၿမႇဳပ္ႏွံမႈႏွင့္လည္း ဆက္စပ္ေလသည္ ။
(၄) ေၿမယာေပၚလစီသည္ လယ္သမားအေရးသက္သက္မဟုတ္
လယ္သမားေတြ လယ္လုပ္ဖို႔သာမဟုတ္ လယ္သမားေတြလယ္ယာေၿမကထြက္ခြါဖို႕ အထက္က ေဖာ္ ၿပခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔ ။ လမ္းေဖာက္တံတားေဆာက္ ၊ ေဆးရံု ၊ ေက်ာင္းေဆာက္ အမ်ိဳးသားပိုင္က႑ စတာေတြလုပ္ဖို႔ လယ္သမား ေၿမေတြသိမ္းေကာင္းသိမ္းရမည္ ။ သိမ္းလည္း သိမ္းေနသည္ ။ ဘယ္ေပၚလစီႏွင့္ သိမ္းမည္ နည္း ။ ဘယ္ေပၚလစီႏွင့္ေလ်ာ္မည္နည္း ။လယ္သမားအေရး သက္သက္သာမဟုတ္ အၿခားက႑ေတြအတြက္ ေၿမယာေပၚလစီသည္ ကနဦးလုပ္ရေပလိမ့္မည္ ။
(၅) ပညာေရး နဲ႕ ေၿမယာေပၚလစီ
ေတာရြာေတြမွာ လူေတြၿပန္႔က်ဲေနႀကသည္ ။ ေတာတစ္အိမ္ေတာင္တစ္အိမ္ၿဖစ္သည္ ။ ဒါေတြကို ၿပန္စုဖို႔မလုပ္ႏိုင္ဘဲ ထိုသူေတြမိသားစုရဲ႕ ပညာေရးကို ဘယ္သူမွ် လိုက္လံဆယ္တင္ႏိုင္မည္မဟုတ္ ။ ဒီလိုလူေနမႈၿပန္႔က်ဲေနတာကို စုဖို႔ ေၿမယာေပၚလစီနဲ႕ ဆိုင္ေႀကာင္း ႏိုင္ငံေရးအဖြင့္စာအုပ္မွာရွင္းခဲ့ၿပီး ေပၚၿပဴလာနယူးဂ်ာနယ္မွာ ၿပန္႔က်ဲၿဖစ္စဥ္ဆိုၿပီး ေဆာင္းပါးေရး ခဲ့ၿပီးၿဖစ္ေလသည္ ။
(၆) က်န္းမာေရးနဲ႕ေၿမယာေပၚလစီ
ထို႕အတူတူပင္ၿဖစ္ေလသည္ ။ ေနာက္ဆက္တြဲ လူမႈအသိုင္းအ၀န္းႏွင့္ကင္းၿပတ္တဲ့ေရာဂါပါ ကုရန္ ေၿမယာေပၚလစီက တတ္ႏိုင္ေလသည္ ။ ( ႏိုင္ငံေရးအဖြင့္စာအုပ္မွာရွင္းခဲ့ၿပီး )
(၇) လမ္းပမ္းဆက္သြယ္ေရး နဲ႕ ေၿမယာေပၚလစီ
ကုန္ထုတ္လုပ္ေရးနဲ႕ လမ္းပမ္းဆက္သြယ္ေရး တိုက္ရိုက္ပတ္သက္ေလသည္ ။ လမ္းေဖာက္ဖို႔ ေတာေတာင္လယ္ေၿမေတြကို ထိရမည္ ။ ဘယ္လိုေပၚလစီႏွင့္ တို႔ထိမည္နည္း ။
(၈) ႏိုင္ငံေတာ္နဲ႕ေၿမယာေပၚလစီ
အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြါးကိုႀကည့္ဖို႔ေၿမႀကီးေပၚမွာ မွီတင္းေနထိုင္သူကိုႀကည့္ရတာၿဖစ္သည္ ။ ေဒသခံ လူမ်ိဳး ႏြယ္ရင္း ေတြအတြက္ ႀကည့္ရတာၿဖစ္သည္ ။ ထိုသူေတြ မွီတင္းေနထိုင္ ေသာေၿမႀကီးသည္ ထိုသူေတြအတြက္ၿဖစ္ေစရမည္ ၿဖစ္သကဲ့သို႕ ထိုသူေတြကိုယ္တိုင္ အသံုးမခ်ႏိုင္ေသာ ဒက္ေလာ့ မၿဖစ္ေစ ရပါ ။ ထို႔အၿပင္ႏိုင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရးတြင္ စားနပ္ရိက္ၡာသည္ က႑တစ္ခုအၿဖစ္ပါေနေသာ ယေန႔ေခတ္တြင္ အစားအေသာက္မ်ား ( ဆိုလိုသည္မွာ ဖုဒ္ မ်ား ) အသားငါးႏွင့္ သီးႏွံတို႔ကို စက္ရံုမွ ရိုက္မထုတ္ႏိုင္ေသးသမွ် ေၿမႀကီးကို အားကိုးရေလ သည္ ။ထိုမွ်ေလာက္အေရးႀကီးသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရးက႑ၿဖစ္သည့္ ေၿမယာေပၚလစီ ။
(၉) အစိုးရပိတ္မိၿခင္း
ေၿမယာေပၚလစီ၏အသီးတစ္ခု ဆိုႀကပါစို႕ ၁၉၅၃ လယ္ယာေၿမႏိုင္ငံပိုင္ၿပဳလုပ္ၿခင္း ဥပေဒ - ပုဒ္မ (၅) သိမ္းယူၿခင္း တြင္ - - - - - - - - - ထို႔အၿပင္ဤအက္ဥပေဒအရ လယ္ယာ ေၿမကို ၿပန္လည္သိမ္းယူၿပီး သည့္ေနာက္တြင္ အဆိုပါလယ္ယာေၿမေပၚတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အခြင့္အေရး မွတပါး ၊ အၿခားမည္သည့္ အခြင့္အေရးမွ် ပုဒ္မ(၁၀) တြင္ အတိအလင္းၿပဌာန္းထားသည့္အတိုင္း မွတပါး ေပၚေပါက္သက္ေရာက္ၿခင္း မရွိေစရ
ထို႕ေႀကာင့္ ၿပည္ေထာင္စု အစိုးရအေနၿဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း တိုင္းေဒသႀကီးသို႔မဟုတ္ ၿပည္နယ္အစိုးရမ်ား အေနၿဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္းပုဂ္ၢလိက လုပ္ငန္းႀကီးမ်ားထြန္းကား ေပၚေပါက္ ေရးတြင္ အေထာက္အကူမၿပဳႏိုင္ေတာ့ေပ ။
စသၿဖင့္ အေရးႀကီးေသာ ေၿမယာေပၚလစီကို ကနဦးမလုပ္ႏိုင္ေသးသမွ် ႏိုင္ငံဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အတြက္ ေႏွာင့္ေႏွးေနေပလိမ့္ဦး မည္ ။
ေနာက္ဆံုးမွ လုပ္မည္ဟုဆိုလွ်င္ ယခု ေနာက္ဆံုးအခိ်န္ ၿဖစ္ေနပါသည္ဟု ေထာက္ၿပလိုပါ ေတာ့သတည္း ။
နိဂံုး
ေဇကမၻာကုမၸဏီ ႏွင့္ ေရႊန႔ံသာလယ္သမားမ်ား
ၿပႆနာ
ကို နိဂံုးခ်ဳပ္ရေသာ္
ဘက္မလိုက္ အဂတိကင္းကင္းရွင္းရွင္းၿဖင့္ အရွည္ကို ေမွ်ာ္ေတြးၿပီး တရာမွ်တစြာ
အေၿဖထုတ္ေပးဖို႔လိုေနပါေသးေႀကာင္း
ေနမ်ိဳးေ၀
ဥက္ၠဌ
မတူကြဲၿပားၿခင္း ႏွင့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပါတီ
ဖုန္း ၀၉၈၆၁၀၇၁၉
ရက္စြဲ ၁၃.၆.၂၀၁၁
Tags:
လယ္သမားအေရး
Leave a comment